وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، متولی اصلی هدایت و سیاستگذاری نظام آموزش عالی، پژوهش و فناوری در ایران است. این وزارتخانه با سابقه‌ای دیرینه، نقشی حیاتی در توسعه علمی و فرهنگی کشور ایفا می‌کند و در جهت ارتقای جایگاه ایران در عرصه‌های بین‌المللی علم و فناوری گام برمی‌دارد.
وظایف و رسالت‌ها:
- سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در حوزه‌های آموزش عالی، پژوهش و فناوری
- صدور مجوز و نظارت بر تأسیس و فعالیت دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی
- حمایت از فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی
- برگزاری آزمون‌های سراسری و کارشناسی ارشد
- تخصیص بودجه و اعتبارات به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی
- ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز علمی بین‌المللی
- ترویج فرهنگ علم و پژوهش در جامعه
ساختار وزارت علوم
این وزارتخانه متشکل از شش معاونت به شرح ذیل است.
معاونت آموزشی
معاونت آموزشی یکی از مهم‌ترین معاونت‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که وظایف و مسئولیت‌های متعددی در قبال نظام آموزش عالی کشور بر عهده دارد.
وظایف کلیدی معاونت آموزشی وزارت عتف
در ادامه به شرح برخی از وظایف کلیدی این معاونت می‌پردازیم:
- سیاستگذاری و برنامه‌ریزی در زمینه‌های مختلف آموزش عالی، از جمله برنامه‌های درسی، روش‌های آموزشی، ارزشیابی آموزشی و امور دانشجویی
- نظارت بر فعالیت دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی دولتی و غیر دولتی در زمینه‌های آموزشی
- صدور مجوز و تمدید پروانه فعالیت دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی
- برگزاری آزمون‌های سراسری و کارشناسی ارشد
- تخصیص بودجه و اعتبارات به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در حوزه آموزش
- حمایت از فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی
- ترویج فرهنگ علم و پژوهش در بین دانشجویان و اعضای هیات علمی
- ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز علمی بین‌المللی در زمینه‌های آموزشی
ساختار سازمانی معاونت آموزشی
معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از بخش‌ها و ادارات کل مختلفی تشکیل شده است که هر کدام وظایف و ماموریت‌های خاص خود را بر عهده دارند. مهم‌ترین بخش‌های این معاونت عبارتند از:
- بخش برنامه‌ریزی آموزشی
- بخش نظارت و ارزیابی آموزشی
- بخش امور دانشجویی
- اداره کل آزمون‌ها
- اداره کل گسترش آموزش عالی
- اداره کل امور بین‌الملل
برخی از اقدامات و دستاوردهای مهم معاونت آموزشی:
- توسعه و روزآمدسازی برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها
- ارتقای کیفیت آموزش در دانشگاه‌ها
- افزایش تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی
- توسعه دوره‌های آموزشی مجازی
- حمایت از فعالیت‌های دانشجویی
- برقراری ارتباطات بین‌المللی با دانشگاه‌های معتبر دنیا
معاونت فرهنگی و اجتماعی
معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در حال حاضر بر عهده دکتر عبدالحسین کلانتری است. وی عضو هیات علمی دانشگاه تهران است. وی دارای دکتری جامعه شناسی است. از جمله زیرمجموعه‌های این معاونت، می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- اداره کل پشتیبانی فرهنگی و اجتماعی
- دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی
- شبکه ملی جامعه و دانشگاه
معاونت اداری مالی و مدیریت منابع
دکتر علی خطیبی استادیار دانشگاه الزهرا (س) در حال حاضر معاونت اداری مالی و مدیریت منابع وزارت علوم را عهده دار است. از جمله زیرمجموعه‌های این معاونت وزارتخانه می‌توان به ادارات زیر اشاره کرد:
- دفتر برنامه و بودجه، تشکیلات و تحول اداری
- اداره کل نظارت بر طرح‌های عمرانی
- اداره کل امور مالی
- اداره کل منابع انسانی و پشتیبانی
- ستاد امور رفاهی اعضای هیات علمی
معاونت حقوقی و مجلس
دکتر مرتضی فرخی استادیار دانشگاه بوعلی سینا عهدار دار معاونت حقوقی و مجلس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. زیرمجموعه‌های این معاونت عبارتند از:
- دفتر حقوقی
- دفتر امور مجلس
- اداره کل لوایح و تنقیح قوانین
معاونت پژوهش و فناوری
دکتر پیمان صالحی استاد تمام دانشگاه شهیدبهشتی و عهده دار معاونت پژوهش و فناوری وزارتخانه است. مراکز زیرمجموعه این معاونت عبارتند از:
- دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی
- دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی
- کمیسیون انجمن‌های علمی ایران
- اداره کل ارتباط با جامعه و صنعت
معاونت فناوری و نوآوری
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توجه ویژه‌ای به توسعه فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه در کشور دارد. این وزارتخانه از طریق حمایت از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، اعطای گرنت‌های پژوهشی و برگزاری همایش‌های علمی، به دنبال ارتقای سطح تولید علم و فناوری در ایران است.
این معاونت، تازه‌ترین ساختار تشکیل یافته در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری محسوب می‌شود و مسئولیت آن بر عهده دکتر علی خیرالدین است.
مراکز زیرمجموعه وزارت علوم
دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور زیرمجموعه این وزارتخانه به حساب می آیند.
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
در حال حاضر ۱۴۰ دانشگاه و مرکز آموزش عالی فعال در کشور زیرنظر این وزارتخانه فعالیت می‌کنند.
موسسات پژوهش و فناوری
پژوهشگاه ها، پژوهشکده ها و مراکز پژوهشی و همچنین پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد، از جمله واحدهای زیرمجموعه وزارتخانه علوم، تحقیقات و فناوری هستند.
دانشگاه‌های غیرانتفاعی غیردولتی
در حال حاضر ۲۴ دانشگاه غیرانتفاعی غیردولتی در کشور مشغول به فعالیت آموزشی هستند.
موسسات آموزش عالی غیردولتی
در حال حاضر ۳۲۲ موسسه آموزش عالی غیر دولتی در کشور، زیر نظر این وزارتخانه فعالیت می‌کنند.
موسسات آموزش عالی آزاد
همچنین ۱۱۴ موسسه آموزش عالی آزاد، از وزارتخانه مجوز دریافت کرده اند و در حال حاضر فعال هستند.
