دانشجویان رشته ادیان و عرفان به بررسی تاریخ ظهور و گسترش ادیانی که هنوز پیروان زیادی دارند، می‌پردازند و عقاید، احکام و اخلاق هر دین را پژوهش می‌کنند و به درک مواضع مشترک هر دین اشراف پیدا می‌کنند.
در رابطه با دین و معنویت تفاوت‌هایی وجود دارد، معنویت خصوصی و شخصی بر اساس تجارت قرب الهی بوده است در حالی که دین در مورد توجه و لزوم اعتقاد به بارتعالی با توجه به نهادها و اظهارات است.تجربه رها کردن خود و احساس وحدت نهایی در سنت‌های اصلی ایمان یافت میشود.جایی که دین تعبیر اصلی خود را می یابد و با معونت و وحدانیت یکی میشود.
برای تعریف دین در یک کلام میتوان به تعاریف سنتی و دینی توجه کرد و از طرف دیگر با توجه به تغییرات اخیر نحوه برخورد مردم با دین متفاوت است و به دنبال کشف و شهود بیشتری هستند.
در گرایش ادیان و عرفان دانشجویان با تاریخ ظهور و گسترش ادیان زنده (ادیانی که هنوز پیروان بسیاری دارند) آشنا می‌شوند و سه بخش اساسی احکام و آداب، عقاید و اخلاق را در هر دینی مطالعه می‌کنند که البته در این مطالعه شخص پژوهشگر درصدد اثبات حقانیت یا بطلان دین خاصی نیست بلکه درصدد شناسایی و درک مواضع مشترک می‌باشد.
مطابق اعلام سازمان سنجش و آموزش کشور، داوطلبان فارغ التحصیل از تمامی رشته‌های ادیان و عرفان، دین، فلسفه غرب، الهیات و معارف اسلامی، سطح سه حوزه میتوانند در کنکور دکتری ادیان و عرفان شرکت کنند.
دانشجویان این رشته با تاریخ ظهور و گسترش ادیان زنده (ادیانی که هنوز پیروان بسیاری دارند) در سه منطقه خاورمیانه، خاور دور و شبه جزیره هند آشنا می‌شوند و سه بخش اساسی احکام و آداب، عقاید و اخلاق را در هر دینی مطالعه می‌کنند که البته در این مطالعه شخص پژوهشگر درصدد اثبات حقانیت یا بطلان دین خاصی نیست بلکه درصدد شناسایی و درک مواضع مشترک می‌باشد.
همچنین دانشجویان این رشته ضمن مروری مختصر بر ادیان ابتدایی و ادیان مرده مثل مانوی و مزدکی، عرفان را به عنوان یکی از مباحث مقایسه‌ای در ادیان مطالعه می‌کنند و با ادبیات عرفانی اسلام آشنا می‌شوند.
از جمله مباحث مهمی که در ادیان و عرفان به آن پرداخته می شود، میتوان به اسطوره شناسی، عرفان و فلسفه اشاره نمود که ما در این بخش به طور مختصر به هر کدام از این مباحث می‌‌پردازیم.
اسطوره شناسی
یکی از مباحثی که در ادیان و عرفان به آن پرداخته میشود، اسطوره شناسی و تاثیرات آن بر باورهای مناطق مختلف جهان است. برخی از اسطوره‌هایی که به آن به شکل کامل پرداخت می شود به شرح زیر است:
اسطوره‌های ایران باستان
اسطوره‌های یونان
اسطوره‌های مصر باستان
اسطوره‌های هند
عرفان
عرفان یکی دیگر از مباحث مهمی است که در ادیان و عرفان به آن پرداخته میشود. دانشجویان در این رشته به مطالعه عرفان اسلامی، تاریخ تصوف اسلامی و عرفان هندی می پردازند.
فلسفه
یکی از دروس اصلی در رشته ادیان و عرفان، فلسفه است.
آشنایی با فلسفه اسلامی از جمله حکمت مشایی، اشراق و آشنایی با اندیشه‌های شهید مطهری.
مطالعه فلسفه غرب از سقراط تا دوران معاصر و آشنایی کامل با فلاسفه غرب و عقاید هر کدام از آن‌ها.
رشته ادیان و عرفان
این رشته در زیر گروه علوم انسانی قرار گرفته است.در زمان انتخاب رشته به این نکته توجه داشته باشید که دانشجویان این رشته باید به زبان عربی تسلط داشته باشند و به آن علاقه‌مند باشند و همچنین دانشجویان این رشته به زبان انگلیسی نیز باید تسلط داشته باشند تا بتوانند به مطالعه تاریخ و تمدن کشورهای دیگر و باقی ادیان بپردازند. از جمله ادیانی که در این رشته مطالعه می‌شوند میتوان به ادیان زیر اشاره کرد:
