اصلی‌ترین رقیب رشته پزشکی برای انتخاب در بین داوطلبین کنکور با رتبه‌های برتر در انتخاب رشته تجربی، رشته دندانپزشکی است. امروزه به‌دلیل سهولت تحصیل در این رشته و درآمد بالای آن حتی با مدرک دکتری عمومی نسبت به رشته‌های پزشکی و داروسازی، به‌‌عنوان اولین انتخاب داوطلبین در ردیف اول دفترچه انتخاب رشته جا خشک کرده است. البته در بعضی موارد، کار دندانپزشکی با روحیه فرد سازگاری ندارد یا علاقه ویژه‌ای به رشته‌های دیگر دارند.
تعریف دندانپزشکی
دندانپزشکی، که به‌‌عنوان طب دهان نیز شناخته می‌شود، شامل مطالعه، تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری‌ها، اختلالات و شرایط حفره دهان تعریف شده است. در موارد تخصصی‌تر، دندانپزشک به بررسی ساختارها و بافت‌های مجاور و مرتبط با دهان، به‌ویژه در ناحیه فک و صورت می‌پردازد.
اگرچه این رشته در درجه اول با دندان‌ها در بین عموم مردم شناخته شده است، اما دندانپزشکی یا پزشکی دندانپزشکی محدود به دندان نمی‌شود بلکه جنبه‌های دیگری همچون موارد زیر را شامل می‌شود:
- مفصل گیجگاهی فکی
- سایر مفصل‌های پشتیبانی‌کننده
- موارد عضلانی، لنفاوی، عصبی، عروقی و آناتومیک
درمان‌های دندانپزشکی توسط یک تیم دندانپزشکی انجام می‌شود، که اغلب از دندانپزشک و دستیاران دندانپزشکی (دستیاران دندانپزشکی، بهداشت دندانپزشکی، تکنسین‌های دندانپزشکی) تشکیل می‌شود.
معرفی دندانپزشکی
دندانپزشکی ارتباط مستقیمی با سلامت دهان و دندان دارد و بهتر است نام این درس را دهان‌پزشکی نامید. با کسب علم در این درس فرد قادر به تشخیص، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌های دهان و دندان خواهد بود. ترمیم دندان‌های آسیب دیده در کنار داشتن داده‌های به‌روز و اطلاعات تئوری کامل، نیاز به دستان هنرمند دارد. بنابراین بحث عملی در دندانپزشکی باتوجه به ترس عمومی جامعه بسیار حائز اهمیت است.
این درس در گذشته به دندانسازی معروف بود که عملا اگر رشته‌ی دندانپزشکی را به دو بخش تئوری و عملی تقسیم کنیم، بحث عملی، به دندانسازی و بحث تئوری به پزشکی مربوط می‌شود.
تاریخچه رشته
تاریخ دندانپزشکی تقریباً به اندازه تاریخ بشریت و تمدن باستانی است که قدیمی‌ترین شواهد آن مربوط به 7000 سال قبل از میلاد است. بقایای دوره‌های اولیه هاراپان از تمدن دره ایندوس (در حدود 3300 سال قبل از میلاد) شواهدی از دندان‌های درمان‌شده در 9000 سال قبل را نشان می‌دهد. بر همین مبنا، تصور می‌شود که جراحی دندان اولین تخصص در پزشکی بوده است.
دکتر جان ام.هریس اولین دانشکده دندانپزشکی جهان را در بینبرج، اوهایو تاسیس کرد و به ایجاد دندانپزشکی به‌‌عنوان یک حرفه بهداشتی کمک نمود. این دانشکده در 21 فوریه 1828 افتتاح شد و امروز موزه دندانپزشکی است.
بیماری‌های دهان و دندان
بیشتر درمان‌های دندانپزشکی برای جلوگیری یا درمان دو بیماری شایع دهان انجام می‌شود که عبارتند از پوسیدگی دندان و بیماری پریودنتال (بیماری لثه یا پیوره). درمان‌های معمول شامل ترمیم دندان‌ها، استخراج یا برداشتن جراحی دندان‌ها، ترمیم ریشه، درمان کانال ریشه اندودنتیک و دندانپزشکی زیبایی است.
عفونت‌ها و التهاب‌های دهانی ممکن است بر سلامت کلی فرد تأثیر بگذارد و شرایط موجود در حفره دهان ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های سیستمیک از جمله پوکی استخوان، دیابت، بیماری سلیاک یا سرطان باشد. بسیاری از مطالعات همچنین نشان داده‌اند که بیماری لثه با افزایش خطر ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی و زایمان زودرس همراه است.
مشخصات دوره دندانپزشکی
دندانپزشکی دارای دو مقطع مجزای 2 و 4 ساله است.
علوم پایه
در 2 سال اول مانند پزشکی و داروسازی، در این رشته نیز مقطع علوم پایه اختصاص دارد به فراگیری 43 واحد از دروس بیوشیمی، آناتومی، ژنتیک، بافت‌شناسی، فیزیولوژی، میکروب و ایمنی‌شناسی و … پرداخته می‌شود. در واقع فراگیری این دروس دانشجو را قادر می‌سازد وارد فاز فراگیری دروس اصلی و اختصاصی رشته شود.
دروس تخصصی دندانپزشکی
دانشجویان بعد از 2 سال، وارد این بخش می‌شوند و همانطور که از نام دروس مشخص است، فرد با گذراندن این واحدهای درسی می‌تواند دروس تخصصی خود را فراگیرد که در زیر به آن اشاره شده است:
- کالبدشناسی و مرفولوژی دندان
- زبان خارجی اختصاصی
- جنین و بافت‌شناسی فک و دهان
- آسیب‌شناسی دهان
- ارتودنسی
- اندودنتیکس
- بیماری‌های دهان و تشخیص
- بیولوژی دهان
- پریودنتولوژی
- دندانپزشکی ترمیمی (پروتز متحرک پارسیل، پروتز ثابت، پروتز کامل)
- جراحی دهان و فک و صورت
- دندانپزشکی کودکان
- رادیولوژی دهان
- گوش و حلق و بینی
- نظام پزشکی و طب قانونی
- بهداشت عمومی و اکولوژی
- بهداشت محیط زیست
- دندانپزشکی مجتمعی
- بیماری‌های روانی
- بیماری‌های درونی
- فارماکولوژی
- بهداشت دهان و تغذیه
- دندانپزشکی پیشگیری مواد دندانی
دوره‌ی طرح
دانشجویان دندانپزشکی پس از گذراندن دوره‌ی عمومی، در طرح عمومی ثبت می‌کنند و به ترتیب به قسمت‌های مختلف کشور که نیاز به دندانپزشک دارند اعزام می‌شوند. لازم به ذکر است که دوره طرح دندانپزشکان نیز مانند پزشکی از حقوق مالی مناسبی برخوردار است و افزایش آن منوط به گذراندن طرح در مناطق محروم است.
اقدامات قابل انجام توسط دندانپزشک عمومی
با توجه به آموزش در دوره عمومی دندانپزشکی، فارغ‌التحصیلان می‌توانند اکثر درمان‌های دندانپزشکی شامل موارد زیر را انجام دهند:
- ترمیم (پرکردن، تاج، بریج)
- پروتز (دندان مصنوعی)
- درمان اندودنتیک (کانال ریشه)
- درمان پریودنتال (لثه)
- کشیدن دندان‌ها
همچنین انجام معاینات، رادیوگرافی (پرتونگاری) و تشخیص نیز از جمله اقداماتی است که این افراد قادر به انجام آن هستند. دندانپزشکان همچنین می‌توانند داروهایی مانند آنتی بیوتیک‌ها، آرامبخش‌ها و سایر داروهای مورد استفاده در مدیریت بیماری را تجویز کنند. بسته به تابلوهای صدور مجوز دندانپزشکان، ممکن است دندانپزش عمومی نیاز به آموزش‌های اضافی برای انجام ایمپلنت، دندانپزشکی زیبایی و غیره داشته باشد.
دوره‌ی تخصص
از رشته‌های تخصصی دندانپزشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پاتولوژی فک و دهان و صورت (آسیب‌شناسی)
- اندودنتیکس (تخصص درمان ریشه دندان)
- پریودنتیکس (تخصص بیماری‌های لثه و بافت‌های نگه دارنده دندان)
- جراحی فک و دهان و صورت
- دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
- ارتودنتیکس (متخصص ارتودنسی)
کارآموزی
دانشجویان در دوره‌ی تخصص می‌توانند به کلینیک‌های مرتبط با دانشگاه بروند و از نزدیک با موارد بیماری دهان و دندان آشنا شوند و زیر نظر اساتید به تشخیص و درمان و فراگیری تجربه بپردازند.
مزایا و معایب
در کل از عدم وجود شیفت‌های سنگین شبانه، درآمد بالا و سهولت دریافت مدرک می‌توان به‌‌عنوان مزایای این شغل نام برد. از معایب آن هم می‌توان به در معرض قرار گرفتن عفونت و ویروس‌های خطرناک از جمله HIV، دردهای مفاصل و عضلات و رقابت در شهرهای بزرگ اشاره کرد.
آینده شغلی دندانپزشکی
دندانپزشکی یکی از حرفه‌های پرطرفدار در حوزه‌ی پزشکی است که به‌دلیل ارتباط مستقیم با سلامت عمومی و زیبایی افراد، همواره مورد توجه قرار گرفته است. با پیشرفت تکنولوژی، تغییر سبک زندگی و افزایش تقاضا برای خدمات بهداشتی، آینده‌ی این شغل دستخوش تحولات قابل‌توجهی خواهد بود. در این مطلب، به بررسی آینده‌ی شغلی دندانپزشکی، فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارهای موفقیت در این رشته می‌پردازیم.
۱. رشد تقاضا برای خدمات دندانپزشکی
با افزایش جمعیت، بالا رفتن سطح آگاهی عمومی درباره‌ی سلامت دهان و دندان و اهمیت زیبایی دندان‌ها، تقاضا برای خدمات دندانپزشکی رو به رشد است. عوامل زیر بر این افزایش تأثیرگذارند:
-
افزایش امید به زندگی: افراد مسن‌تری نیاز به خدمات ترمیمی و ایمپلنت دارند.
-
تغییر الگوی غذایی: مصرف بیشتر مواد قندی و اسیدی باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
-
اهمیت زیبایی دندان‌ها: تقاضا برای درمان‌های ارتودنسی، لمینت و بلیچینگ در حال افزایش است.
۲. تأثیر تکنولوژی بر دندانپزشکی
پیشرفت‌های تکنولوژیکی آینده‌ی دندانپزشکی را متحول خواهد کرد:
-
چاپ سه‌بعدی: ساخت پروتزها، قالب‌های دندان و حتی ایمپلنت‌ها با دقت و سرعت بالا.
-
هوش مصنوعی (AI): کمک به تشخیص بیماری‌های دهان، برنامه‌ریزی درمان و مدیریت کلینیک‌ها.
-
رباتیک: استفاده از ربات‌ها در جراحی‌های دقیق دندانپزشکی.
-
دندانپزشکی دیجیتال: طراحی دیجیتال لبخند (Digital Smile Design) و استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته برای طرح درمان.
۳. تخصص‌گرایی در دندانپزشکی
با گسترش دانش دندانپزشکی، گرایش به سمت تخصص‌های مختلف افزایش یافته است. برخی از تخصص‌های پرتقاضا در آینده عبارتند از:
-
ارتودنسی: برای اصلاح ناهنجاری‌های فک و دندان.
-
ایمپلنتولوژی: جایگزینی دندان‌های از‌دست‌رفته با ایمپلنت.
-
اندودنتیست (درمان ریشه): درمان‌های پیچیده‌ی عصب‌کشی.
-
پریودنتیست (درمان لثه): مقابله با بیماری‌های لثه و کاشت ایمپلنت.
-
دندانپزشکی زیبایی: خدمات مانند لمینت، کامپوزیت و بلیچینگ.
۴. چالش‌های پیش‌روی دندانپزشکان
با وجود فرصت‌های زیاد، این حرفه با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است:
-
اشباع بازار در برخی مناطق: در شهرهای بزرگ، رقابت بین دندانپزشکان بسیار زیاد است.
-
هزینه‌های بالای تجهیزات: خرید دستگاه‌های مدرن نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین دارد.
-
تحولات سریع تکنولوژی: نیاز به یادگیری مستمر برای به‌روز ماندن.
-
فشار کاری و فرسودگی شغلی: ساعت‌های طولانی کار و استرس ناشی از دقت بالای مورد نیاز.
۵. راهکارهای موفقیت در دندانپزشکی آینده
برای موفقیت در این رشته، دندانپزشکان باید راهکارهای زیر را در نظر بگیرند:
✅ تخصص و مهارت‌افزایی: ادامه‌ی تحصیل در رشته‌های تخصصی یا شرکت در دوره‌های جدید مانند دندانپزشکی دیجیتال.
✅ بهره‌گیری از بازاریابی دیجیتال: استفاده از اینستاگرام، وب‌سایت و سئو برای جذب بیماران بیشتر.
✅ تمرکز بر تجربه‌ی بیمار (Patient Experience): ارائه‌ی خدمات شخصی‌سازی‌شده و ارتباط مؤثر با مراجعان.
✅ مدیریت مالی هوشمند: برنامه‌ریزی اقتصادی برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری.
✅ شبکه‌سازی حرفه‌ای: همکاری با سایر متخصصان و مراکز درمانی برای گسترش فعالیت‌ها.
رتبه‌های برتر دندانپزشکی
| رتبه کشوری | رتبه سهمیه | منطقه | دانشگاه | دوره |
|---|---|---|---|---|
| 82 | 37 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 83 | 31 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 94 | 41 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 119 | 52 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 132 | 56 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 181 | 83 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 192 | 86 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 214 | 99 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 232 | 95 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 244 | 116 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 255 | 123 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 257 | 124 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 263 | 105 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 279 | 34 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 293 | 142 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 300 | 145 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 339 | 163 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 346 | 133 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 369 | 176 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 370 | 145 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 373 | 146 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 376 | 181 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 382 | 149 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 387 | 187 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 400 | 155 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 403 | 157 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 405 | 197 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 408 | 199 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 421 | 159 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 428 | 57 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي قم | روزانه |
| 435 | 164 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 457 | 219 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 462 | 223 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 468 | 227 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 469 | 228 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 493 | 73 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 501 | 77 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 502 | 183 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 518 | 251 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 528 | 191 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 536 | 261 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 548 | 81 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 555 | 202 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 564 | 276 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 568 | 205 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 572 | 281 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 581 | 288 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
| 588 | 292 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 600 | 213 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 610 | 217 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 616 | 221 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 620 | 223 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 653 | 96 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 665 | 329 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي يزد | روزانه |
| 677 | 98 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | پرديس خودگردان-نيمسال دوم |
| 685 | 245 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 686 | 341 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 687 | 101 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال اول |
| 692 | 104 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 698 | 344 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مازندران -ساري | روزانه |
| 713 | 253 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 719 | 254 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 742 | 117 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 754 | 366 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي بيرجند | روزانه |
| 758 | 368 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 771 | 374 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اروميه | روزانه |
| 812 | 127 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي کرمان | روزانه |
| 817 | 292 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 820 | 398 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 820 | 294 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي البرز-کرج | روزانه |
| 823 | 295 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 828 | 299 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 834 | 402 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 834 | 402 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 861 | 138 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 869 | 421 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 869 | 309 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي البرز-کرج | روزانه |
| 888 | 315 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 894 | 435 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي بابل | روزانه |
| 900 | 439 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 909 | 145 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 918 | 448 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 928 | 453 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 941 | 331 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 948 | 334 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 950 | 336 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 959 | 471 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 960 | 472 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 962 | 473 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 966 | 340 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 969 | 478 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه-نيمسال دوم |
| 970 | 479 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اراک | روزانه |
| 972 | 152 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 981 | 344 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 1001 | 493 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 1003 | 494 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 1006 | 496 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 1011 | 500 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي همدان | روزانه |
| 1015 | 355 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
به نظرتون بین رشته دندانپزشکی و داروسازی کدوم بهتره؟ از نظر درآمد و آینده شغلی بیشتر مد نظرم هست. شانس قبولی در کدوم یکی بیشتره؟
به نظر من دارو سازی چون هم پولش بیشتره هم کمتر کسی میره دارو سازی نسبت به دندون و کار پیدا کردن درونش راحت تره