دانشگاه صنعتی اراک یکی از برجسته‌ترین مراکز آموزش عالی ایران در حوزه فنی و مهندسی است که با هدف تربیت نیروی انسانی متخصص برای صنایع کشور، به‌ویژه در استان مرکزی به‌عنوان پایتخت صنعتی ایران، فعالیت می‌کند. این دانشگاه با قدمتی بیش از سه دهه، نقشی کلیدی در توسعه علمی و صنعتی منطقه ایفا کرده و به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های پیشرو در ارتباط با صنعت شناخته می‌شود. در این مقاله، به معرفی جامع دانشگاه صنعتی اراک، تاریخچه، دانشکده‌ها، رشته‌های تحصیلی، امکانات، و دستاوردهای آن می‌پردازیم.
تاریخچه دانشگاه صنعتی اراک
دانشگاه صنعتی اراک در سال ۱۳۶۷ با عنوان آموزشکده فنی و مهندسی تحت نظارت دانشگاه علم و صنعت ایران و با همکاری شرکت ماشین‌سازی اراک تأسیس شد. هدف اولیه این مرکز، تربیت تکنسین‌های متخصص در رشته‌های مهندسی برای پاسخگویی به نیازهای صنعتی استان مرکزی بود. این آموزشکده در ابتدا در ۹ گرایش کاردانی (از جمله مکانیک، برق، و متالورژی) با ظرفیت ۶۰۰ دانشجو فعالیت خود را آغاز کرد.
در سال ۱۳۷۵، با آماده‌سازی زیرساخت‌ها و انتقال به پردیس اصلی دانشگاه، این مجموعه به دانشکده فنی و مهندسی اراک وابسته به دانشگاه علم و صنعت ایران ارتقا یافت و پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی در رشته‌های کاربردی مانند مهندسی مکانیک، مهندسی برق، و مهندسی معدن آغاز شد. در نهایت، در سال ۱۳۸۹، با تصویب شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، این مرکز به‌صورت مستقل به دانشگاه صنعتی اراک تبدیل شد و فعالیت خود را به‌عنوان یک دانشگاه دولتی مستقل ادامه داد.
دانشکده‌ها و رشته‌های تحصیلی
دانشگاه صنعتی اراک در حال حاضر دارای چهار دانشکده اصلی است که در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرند:
- دانشکده مهندسی مکانیک: این دانشکده در گرایش‌هایی مانند ساخت و تولید، تأسیسات حرارتی و برودتی، و مکاترونیک فعالیت می‌کند و یکی از فعال‌ترین بخش‌های دانشگاه در ارتباط با صنعت است.
- دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر: این دانشکده در گرایش‌هایی مانند قدرت، الکترونیک، و کامپیوتر دانشجو تربیت می‌کند و پروژه‌های تحقیقاتی برجسته‌ای در زمینه‌هایی مانند طراحی سیستم‌های CNC دارد.
- دانشکده مهندسی علوم زمین: این دانشکده در زمینه مهندسی معدن (گرایش اکتشاف و مکانیک سنگ) و علوم زمین فعالیت می‌کند و با توجه به موقعیت صنعتی اراک، نقش مهمی در تربیت متخصصان این حوزه دارد.
- دانشکده علوم و فناوری‌های نوین: این دانشکده بر رشته‌های نوظهور و فناوری‌های پیشرفته تمرکز دارد و به توسعه پژوهش‌های بین‌رشته‌ای کمک می‌کند.
دانشگاه صنعتی اراک در مجموع در بیش از ۲۰ رشته و گرایش در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرد و برنامه‌هایی برای گسترش رشته‌های تحصیلات تکمیلی در دست اجرا دارد.
رتبه‌بندی و دستاوردها
دانشگاه صنعتی اراک در رتبه‌بندی‌های علمی جایگاه قابل توجهی کسب کرده است:
- رتبه ۳۰ در میان دانشگاه‌های دولتی ایران.
- رتبه ۱۲ در میان ۲۳ دانشگاه صنعتی کشور بر اساس شاخص‌های علمی.
- رتبه ۱۷ در ارتباط با صنعت در میان کل دانشگاه‌های ایران.
- رتبه ۹ در شاخص فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی ISC.
این دانشگاه همچنین در زمینه انتشار مقالات علمی عملکرد درخشانی داشته است. تاکنون ۱۲۰۳ مقاله داخلی (۳۸۷ مقاله ژورنالی و ۸۱۶ مقاله کنفرانسی) و ۲۶ مقاله معتبر بین‌المللی در پایگاه‌های اسکوپوس و پابمد منتشر شده است. علاوه بر این، دانشگاه صنعتی اراک صاحب امتیاز ۲ مجله تخصصی و برگزارکننده ۱۱ کنفرانس علمی بوده است.
یکی از افتخارات برجسته این دانشگاه، حضور دکتر داود قنبری، عضو هیئت علمی گروه علوم پایه، در فهرست ۲ درصد دانشمندان برتر جهان بر اساس داده‌های دانشگاه استنفورد است. وی با حدود ۴۰۰۰ ارجاع در گوگل اسکولار، بالاترین ارجاعات استانی را در زمینه علوم و مهندسی کسب کرده است.
امکانات و زیرساخت‌ها
دانشگاه صنعتی اراک با امکانات پیشرفته و زیرساخت‌های مناسب، محیطی ایده‌آل برای آموزش و پژوهش فراهم کرده است:
- پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی: دانشگاه دارای مراکز تحقیقاتی مانند پژوهشکده صنایع فلزی و آلومینیوم، مرکز تحقیقات کلینیک معدن، و مرکز پژوهشی مهندسی فناوری برق است که به توسعه فناوری‌های صنعتی کمک می‌کنند.
- امکانات ورزشی: این دانشگاه رتبه اول کشوری را در اختصاص امکانات و سراهای ورزشی به دانشجویان کسب کرده است.
- سامانه‌های آموزشی: سامانه دانشگاهی به نشانی erp.arakut.ac.ir برای انجام امور دانشجویی و ثبت‌نام غیرحضوری طراحی شده است و خدمات متنوعی به دانشجویان و اساتید ارائه می‌دهد.
- فضای سبز و توسعه پایدار: دانشگاه صنعتی اراک در توسعه فضای سبز پیشگام بوده و پروژه‌های متعددی در این زمینه اجرا کرده است.
ارتباط با صنعت
دانشگاه صنعتی اراک به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در قلب پایتخت صنعتی ایران، ارتباط تنگاتنگی با صنایع بزرگ منطقه مانند شرکت ماشین‌سازی اراک و صنایع فلزی و معدنی دارد. این ارتباط از طریق پروژه‌های تحقیقاتی، کارآموزی دانشجویان، و همکاری با صنایع محلی تقویت شده است. به‌عنوان مثال، طرح تحقیقاتی دکتر عادل زکی‌پور در زمینه طراحی سیستم‌های CNC به‌عنوان یکی از طرح‌های برگزیده سال ۱۴۰۰ معرفی شد.
چشم‌انداز و اهداف
دانشگاه صنعتی اراک با تکیه بر سند چشم‌انداز و نقشه جامع علمی کشور، اهداف زیر را دنبال می‌کند:
- ارتقای کیفیت آموزش عالی و توسعه رشته‌های کاربردی.
- تقویت ارتباط با صنعت برای پاسخگویی به نیازهای بازار کار.
- گسترش پژوهش‌های بین‌رشته‌ای و فناوری‌های نوین.
- توسعه زیرساخت‌های آموزشی و پژوهشی برای جذب دانشجویان بیشتر.
نحوه ثبت‌نام و ارتباط با دانشگاه
داوطلبان پذیرفته‌شده در دانشگاه صنعتی اراک می‌توانند با مراجعه به سایت رسمی دانشگاه به نشانی arakut.ac.ir و سامانه دانشگاهی erp.arakut.ac.ir، مدارک لازم برای ثبت‌نام را بررسی و مراحل ثبت‌نام غیرحضوری را طی کنند. اطلاعات تماس بخش‌های مختلف دانشگاه، از جمله شماره تلفن، ایمیل، و فکس، در سایت رسمی در دسترس است.
آدرس دانشگاه: اراک، میدان بسیج، بلوار کربلا، دانشگاه صنعتی اراک
کد پستی: ۳۸۱۸۱۴۶۷۶۳
صندوق پستی: ۳۸۱۳۵۱۱۷۷.
