معرفی و انتخاب رشته‌ شیمی

شیمی یکی از جذاب‌ترین و کاربردی‌ترین رشته‌های دانشگاهی است، به شرط آنکه اهلش باشید و بتوانید از پس فرمول‌ها و پیچیدگی‌های این رشته برآیید. بد نیست بدانید یکی از بالاترین تولیدات علمی در کشور، متعلق به دانشمندان ایرانی است. اما پیش از انتخاب رشته شیمی به نکات زیر دقت کنید.

شیمی گاهی اوقات “علم اصلی” مطرح می‌شود، زیرا فیزیک را با سایر علوم طبیعی مانند زمین شناسی و زیست شناسی می‌پیوندد. شیمی مطالعه ماده و خصوصیات آن است.
حوزه‌های فرعی شیمی عبارتند از: شیمی تحلیلی، بیوشیمی، شیمی معدنی، شیمی آلی، شیمی فیزیکی و شیمی بیوفیزیکی. شیمی شاخه علوم طبیعی است که به ترکیب ماده و تغییراتی که در اثر واکنش‌های شیمیایی متحمل می‌شود، می‌پردازد. ماده‌ای که دارای جرم است و فضای زیادی را اشغال می‌کند (دارای حجم است) و تقریباً همه چیز را در جهان تشکیل می‌دهد.
شیمی مطالعه ماده و واکنش‌های شیمیایی بین مواد است. شیمی همچنین مطالعه ترکیب، ساختار و خواص ماده است. ماده در اصل هر چیزی در جهان است که فضا را می‌گیرد و دارای انبوه است.

کاربرد شیمی

شما ممکن است به شیمی فقط در چارچوب تست‌های آزمایشگاهی، مواد افزودنی غذایی یا مواد خطرناک فکر کنید، اما رشته شیمی همه چیز را در اطراف ما درگیر می‌کند. طبق گفته انجمن شیمی آمریکا (ACS) ، یک سازمان غیر انتفاعی علمی برای پیشرفت شیمی، که توسط کنگره ایالات متحده امضا شده است، “هر آنچه می‌شنوید، می‌بینید، بو می‌کنید، مزه می‌کنید و لمس می‌کنید شامل شیمی و مواد شیمیایی (ماده) است. ” “و شنیدن، دیدن، چشیدن و لمس کردن، همه شامل واکنشهای شیمیایی پیچیده‌ای در بدن شما است. “بنابراین، حتی اگر به‌‌عنوان شیمیدان کار نکنید، با تقریباً همه کارهایی که انجام می‌دهید، شیمی یا کارهایی که شامل شیمی هستند را انجام می‌دهید. در زندگی روزمره، وقتی آشپزی می‌کنید، هنگامی که از مواد شوینده تمیزکننده برای پاک کردن پیشخوان خود استفاده می‌کنید، هنگامی که دارو می‌خورید یا آب غلیظ رقیق می‌کنید، شیمی انجام می‌دهید تا طعم آن چنان شدید نباشد.

دلیل اینکه شیمی همه کارهای ما را لمس می‌کند این است که تقریباً همه چیز موجود می‌تواند به عناصر سازنده شیمیایی تجزیه شود.

آشنایی با گرایش شیمی

عناصر اصلی سازنده شیمی، عناصر شیمیایی هستند که موادی هستند که از یک اتم ساخته شده‌اند. هر ماده شیمیایی منحصر به فرد است، از تعداد مشخصی پروتون، نوترون و الکترون تشکیل شده است و با یک نام و یک نماد شیمیایی مانند “C” برای کربن مشخص می‌شود. عناصری که دانشمندان تاکنون کشف کرده‌اند در جدول تناوبی عناصر ذکر شده‌اند و شامل هر دو عنصری هستند که در طبیعت مانند کربن، هیدروژن و اکسیژن یافت می‌شوند و همچنین عناصر ساخته شده توسط بشر مانند لاورنسیم.

عناصر شیمیایی می‌توانند به هم پیوند خورده و ترکیبات شیمیایی را تشکیل دهند ، که موادی هستند که از عناصر متعددی تشکیل شده‌اند ، مانند دی اکسید کربن (که از یک اتم کربن متصل به دو اتم اکسیژن ساخته شده است) ، یا چندین اتم یک عنصر واحد ، مانند گاز اکسیژن (که از دو اتم اکسیژن به هم متصل شده است). سپس این ترکیبات شیمیایی می‌توانند با سایر ترکیبات یا عناصر پیوند خورده و مواد و مواد بیشماری دیگر را تشکیل دهند.

رشته شیمی

زمانی که صحبت از مولکول و اتم می‌شود، رشته‌ی شیمی را به خاطر می‌آوریم. اما در اصل، رشته‌ی شیمی گرایشی از علوم تجربی است که به بررسی خواص و ساختار مواد و واکنش‌های بین این مواد می‌پردازد. همچنین مطالعه‌ی روش‌های تهیه و سنتز مواد مختلف جزء مباحث این شاخه است. فارغ‌التحصیلان این گرایش، با ابداع روش‌های نوین سعی در فرآوری محصولات جدید دارند. رشته‌ی شیمی را می‌توان به‌‌عنوان زیربنای رشته‌های مختلفی همچون بیولوژی، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و … در نظر گرفت.

شیمی یک رشته علمی است که با عناصر و ترکیبات متشکل از اتم‌ها، مولکول‌ها و یون‌ها تشکیل شده است: ترکیب، ساختار، خواص، رفتار و تغییراتی که آن‌ها در طی واکنش با مواد دیگر متحمل می‌شوند.
در محدوده موضوع خود، شیمی جایگاه میانی بین فیزیک و زیست شناسی را اشغال می‌کند. این اصطلاحاً به‌عنوان علم اصلی خوانده می‌شود زیرا پایه و اساس فهم هر دو گرایش اصلی و کاربردی علمی را در سطح اساسی فراهم می‌کند. به‌‌عنوان مثال، شیمی جنبه‌های شیمی گیاه (گیاه شناسی) ، تشکیل سنگ‌های آذرین (زمین‌شناسی) ، چگونگی تشکیل ازن اتمسفر و چگونگی تخریب آلاینده‌های محیطی (اکولوژی) ، خواص خاک روی ماه (اخترفیزیک) را توضیح می‌دهد. کار داروها (داروسازی) و نحوه جمع‌آوری شواهد DNA در صحنه جرم (پزشکی قانونی) نیز در چارچوب علم شیمی مورد بحث قرار می‌گیرد.

مقطع کارشناسی

رشته‌ی شیمی دارای ۲ گرایش شیمی محض و شیمی کاربردی هست.

مواردی که دانشجویان گرایش شیمی محض مطالعه می‌کنند، به شیمی آلی، شیمی معدنی،  شیمی تجزیه و شیمی فیزیک دسته‌بندی می‌شود. در حالی که داشنجویان گرایش شیمی کاربردی، به مطالعه‌ی اصول صنایع شیمیایی و تصفیه آب و فاضلاب می‌پردازند. 

مقطع کارشناسی ارشد

• شیمی آلی
• شیمی معدنی 
• شیمی تجزیه 
• شیمی فیزیک
• شیمی پلیمر
• نانو شیمی 
• فیتوشیمی 
• شیمی کاربردی 
• آموزش شیمی
• شیمی دریا
• شیمی پیشرانه‌ها 
• شیمی دارویی
• شیمی فناوری اسانس 

آینده شغلی

آینده شغلی آن روشن و پویا است. تقاضا برای فارغ التحصیلان این گرایش به دلایل مختلفی در حال افزایش است، با توجه به تقاضای زیاد برای مهارت های شیمی، فارغ التحصیلان در آن می توانند از فرصت های شغلی خوبی با حقوق و مزایای بالا برخوردار شوند. علاوه بر مشفارغ التحصیلان شیمی می توانند مشاغل مختلفی را در زمینه های مختلف مانند بازرگانی، بازاریابی، فناوری اطلاعات و امور مالی داشته باشند.

با سخت کوشی و پشتکار، می توانید از یک حرفه موفق در زمینه شیمی لذت ببرید. 

بازار کار 

لازم به ذکر است که حوزه‌هایی که فارغ‌التحصیلان می‌توانند در دیگر شغل‌ها فعالیت کنند، عبارت‌اند از:

1. آموزش و پرورش
2. زمینه‌های نفتی
3. صنایع سنگین به‌طور کلی صنایع و معادن
4. کشاورزی
5. صنایع شیمیایی
6. نیروگاه‌ها

در اینجا برخی از مشاغل پردرآمد که با مدرک شیمی می توانید به دست آورید:

رشد صنایع مرتبط با شیمی

صنایع مختلفی مانند داروسازی، نفت و گاز، پتروشیمی، مواد غذایی، نساجی و کشاورزی به طور فزاینده ای به متخصصان شیمی نیاز دارند.

نوآوری ها در زمینه های مختلف

پیشرفت های تکنولوژی در زمینه های مختلف مانند پزشکی، نانوتکنولوژی و علم مواد نیاز به تخصص شیمی را افزایش می دهد.

توجه به مسائل زیست محیطی

حل چالش های زیست محیطی مانند آلودگی و تغییرات آب و هوایی به دانش و تخصص شیمی نیاز دارد.

شیمیست

شیمیست ها در آزمایشگاه ها کار می کنند و به انجام آزمایشات، تجزیه و تحلیل مواد و توسعه محصولات جدید می پردازند.

مهندس شیمی

مهندسان شیمی از اصول شیمی برای طراحی، ساخت و بهره برداری از فرآیندهای صنعتی استفاده می کنند.

شیمی‌دان دارویی

شیمی دانان دارویی داروهای جدید را طراحی، سنتز و آزمایش می کنند.

متخصص مواد

متخصصان مواد از مواد مختلف برای ایجاد محصولات جدید با خواص خاص استفاده می کنند.

معلم شیمی

معلمان شیمی مفاهیم شیمی را به دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی آموزش می دهند.

محقق

محققان شیمی در دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کار می کنند و به دنبال کشف دانش جدید در زمینه شیمی هستند.

 چند نکته برای افزایش چشم انداز شغلی شما به عنوان یک متخصص شیمی وجود دارد:

1. مهارت های خود را در زمینه های جدید و نوظهور مانند شیمی سبز، نانوتکنولوژی و بیوشیمی به روز نگه دارید.
2. در دوره های کارآموزی و کارآموزی شرکت کنید تا تجربه عملی کسب کنید.
3. به دنبال فرصت هایی برای شبکه سازی با سایر متخصصان شیمی باشید.
4. مهارت های ارتباطی و نوشتاری خود را توسعه دهید.