رشته علوم دامی با علم و تجارت تولید انواع دام‌ها در ارتباط است، از جمله پرورش گاو شیرده، اسب، مرغ، گوسفند و … سر و کار دارد. این گرایش که در گذشته دامپروری خوانده می‌شد درباره پروش دام و طیور؛ همچنین به غذاهایی که منشا حیوانی دارند، مربوط میشود: گوشت، غذاهای لبنی، و تخم‌مرغ. علاوه بر آن، موضوعات دیگری نظیر مطالعه و بررسی زمینه‌های فیزیولوژی، تغذیه و اصلاًح نژاد دام در این رشته مورد توجه قرار می‌گیرد.
یک کارشناس علوم دامی علوم بیولوژیکی، فیزیکی و اجتماعی را درمورد مشکلات مرتبط با تولید و مدیریت دام بررسی می‌کند. علوم دامی همچنین به غذاهایی با منشا حیوانی توجه دارد: گوشت، غذاهای لبنی و تخم مرغ. علاوه بر این، علوم حیوانات به جنبه‌های دیگر حیوانات، از جمله تغذیه، مراقبت و رفاه آنها توجه دارد. اگر شما علاقه‌مند به تولید کارآمد حیوانات دامی، فرآوری و مصرف گوشت و لبنیات با کیفیت بالا، استفاده از فراورده‌های دامی هستید، در اینصورت تحصیل در گرایش علوم دامی ممکن است کلید شما برای آینده‌ای پربار باشد.
آموزش حرفه‌ای در علوم دامی می‌تواند شما را برای فرصت‌های شغلی چالش برانگیز در زمینه‌هایی مانند تولیدمثل حیوانات، نگهداری بهداشت و کنترل بیماری‌ها، بازاریابی، فرآوری، توزیع و صنایع خدماتی آماده کند. علاوه بر این، این یک رشته مناسب برای زیست شناسان علاقه‌مند به حیوانات و یک فعالیت نهایی پس از دامپزشکی، پزشکی، دندانپزشکی یا تحصیلات تکمیلی است. کارشناس رشته علوم دامی باید آموزش رسمی و تجربه مناسب برای یادگیری و بکارگیری اصول پیچیده تولید، مراقبت و نگهداری از حیوانات را داشته باشند.
آشنایی علوم دامی
آگاهی از موضوعات اساسی مانند رفتار و مدیریت حیوانات، ژنتیک، میکروبیولوژی، تغذیه، فیزیولوژی، تولید مثل و علوم دامی برای افرادی که وارد این رشته می‌شوند ضروری است. با این حال، مزرعه یا زمینه مربوط به حیوانات مورد نیاز نیست. نیروهای جهانی خواستار مطالبات بیشتر از صنعت کشاورزی هستند. جمعیت در حال رشد جهان با تغییر الگوی رژیم غذایی به غذای بیشتری نیاز دارد. این تولید غذا باید در مقدار محدودی از زمین در طی تغییرات آب و هوایی انجام شود. باید با نیازهای مردم و محیط سازگار باشد. چالش‌های پیچیده قرن آینده متخصصان کشاورزی را می‌طلبد که می‌توانند فرصت‌ها را شناسایی کرده و راه حل‌های نوآورانه طراحی کنند. علوم دامی (همچنین علوم زیستی) به‌‌عنوان “مطالعه زیست شناسی حیواناتی که تحت کنترل نوع بشر هستند” توصیف میشود. همچنین می‌تواند به‌‌عنوان تولید و مدیریت حیوانات مزرعه توصیف شود.
از نظر تاریخی، این گرایش دامداری نامیده می‌شد و حیوانات مورد مطالعه گونه‌های دامی مانند گاو، گوسفند، خوک، مرغ و اسب بودند. امروزه، دوره‌های موجود کنونی دامنه وسیع‌تری را شامل میشود که شامل حیوانات دیگر مثل سگ و گربه و بسیاری از گونه‌های عجیب است. به‌طور معمول، برنامه درسی علوم حیوانات نه تنها زمینه علمی قدرتمندی را فراهم می‌کند، بلکه تجربه عملی کار با حیوانات در مزارع را نیز فراهم می‌کند. آموزش حرفه‌ای در علوم دامی دانشجویان را برای فرصت‌های شغلی در زمینه‌هایی مانند پرورش حیوانات، تولید مواد غذایی و فیبر، تغذیه، تجارت کشاورزی حیوانات، رفتار و رفاه حیوانات آماده می‌کند. دوره‌های درسی معمول علوم حیوانات ممکن است شامل ژنتیک، میکروبیولوژی، رفتار حیوانات، تغذیه، فیزیولوژی و تولید مثل باشد. دوره‌هایی در زمینه‌های پشتیبانی، مانند ژنتیک، خاک، اقتصاد کشاورزی و بازاریابی، جنبه‌های حقوقی و محیط زیست نیز ارائه میشود. همه این دوره‌ها برای ورود به یک حرفه علوم دامی ضروری است.
کاربرد گرایش علوم دامی
علوم دامی شاخه‌ای از کشاورزی است که در مورد حیواناتی که برای گوشت، پشم، شیر، تخم مرغ یا سایر محصولات پرورش می‌یابد. این خدمات شامل مراقبت روزانه، اصلاًح انتخابی و پرورش دام میشود.
علوم دامی دارای قدمتی طولانی است، هنگامی که حیوانات برای نخستین بار اهلی شدند، از حدود 13000 سال قبل از میلاد مسیح به بعد، اولین کشت محصولات کشاورزی را آغاز شد. در زمان تمدن‌های اولیه مانند مصر باستان، گاوها، گوسفندان، بزها در مزارع پرورش می‌یافتند. طیف گسترده‌ای از گونه‌هایی مانند اسب، بوفالو، شتر، خرگوش و خوکچه هندی به‌‌عنوان دام در برخی مناطق جهان استفاده میشود. پرورش حشرات و همچنین آبزی پروری ماهی، صدف و سخت پوستان نیزبسیار گسترده است.
علوم دامی مدرن به سیستم‌های تولیدی که هماهنگ با نوع زمین موجود بستگی دارد. کشاورزی معیشتی در مناطق پیشرفته دنیا انجام میشود، جایی که به‌‌عنوان مثال گوشت گاو در مواد پر چگالی نگهداری میشود و هزاران مرغ ممکن است پرورش یابد. بیشتر دام‌ها به جز مرغ‌ها، گیاهخواران هستند. نشخوارکنندگان مانند گاو و گوسفند برای تغذیه از چمن سازگار هستند. آنها می‌توانند در خارج از منزل علوفه کنند، یا ممکن است به‌طور کامل یا جزئی از جیره‌های غنی‌تر از نظر انرژی و پروتئین مانند غلات خوراکی تغذیه شوند.
معرفی جامع علوم‌دامی
رشته علوم دامی از شاخه‌های مهندسی کشاورزی محسوب میشود و در چارچوب انتخاب رشته تجربی می‌توانید نسبت به تحصیل در این زمینه اقدام کنید. در شاخه علوم دامی دانشجویان با مباحث مختلف شامل تغذیه، ژنتیک و اصلاًح دام و طیور، فیزیولوژی دام، اصول بهداشت و بیماری‌های دام وطیور ، ساختمان‌ها و تجهیزات دامپروری و مدیریت یک واحد پرورش دام آشنا می شوند.
سر فصل دروس مهندسی علوم دامی و تعداد واحدها
- تعداد کل واحدها: 135 واحد
- دروس عمومی : 20 واحد
- دروس علوم پایه : 29 واحد
- دروس اصلی : 17 واحد
- دروس تخصصی الزامی : 56 واحد
- دروس تخصصی هر گرایش : 13 واحد
کارشناسی ارشد علوم دامی
فارغ‌التحصیلان کارشناسی رشته علوم دامی می‌توانند در زمینه‌های زیر انتخاب رشته کنند:
- مهندسی علوم دامی
- مهندسی تولیدات دامی
- مهندسی پرورش گاو و گاومیش
- مهندسی پرورش طیور
دکتری علوم دامی
- دکترای تغذیه دام
- دکترای اصلاًح دام
- دکترای فیزیولوژی دام
بازار کار و آینده شغلی
فارغ‌التحصیلان علوم‌دامی می‌توانند در زمینه‌های مختلف فعالیت نمایند. در این رابطه می‌توان به اشتغال در مراکز دانشگاهی، تحقیقاتی و یا آزمایشگاهی بخش دولتی و یا خصوصی اشاره کرد. در بخش خصوصی امکان ایجاد مراکز مشاوره‌ای و خدماتی توسط متخصصین این علوم دامی وجود دارد. علوم دامی یکی از رشته‌های مهم در بخش کشاورزی است که به مطالعه و بررسی جنبه‌های مختلف پرورش و نگهداری دام‌ها می‌پردازد. فارغ‌التحصیلان می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مانند تولید و پرورش دام، اصلاح نژاد، تغذیه دام، بهداشت و بیماری‌های دام، فرآوری محصولات دامی، مدیریت مزارع دامپروری، تدریس و تحقیقات فعالیت کنند. بازار کار برای فارغ‌التحصیلان علوم دامی در ایران و سایر کشورهای جهان خوب است.
عوامل تاثیر گزار در بازار کار علوم دامی
فارغ‌التحصیلان علوم دامی می‌توانند در وزارت جهاد کشاورزی، سازمان دامپزشکی، شرکت‌های تولید نهاده‌های دامی، شرکت‌های تولید و فرآوری محصولات دامی، مزارع دامپروری، مراکز تحقیقاتی و آموزشی و بخش خصوصی مشغول به کار شوند. همچنین می‌توانند به صورت مستقل به عنوان کارشناس دامپزشک، مشاور دامپزشکی، مربی دامداری و یا کارآفرین در حوزه دامپروری فعالیت کنند. فرصت‌های شغلی برای متخصصان علوم دامی بسیار متنوع است. آنها می‌توانند در سازمان‌های بین‌المللی مانند فائو (سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد) و ایفاد (صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی) و یا شرکت‌های بین‌المللی فعال در زمینه دامپروری مشغول به کار شوند. همچنین می‌توانند به صورت مستقل به عنوان محقق، مشاور و یا کارآفرین در حوزه دامپروری فعالیت کنند.
رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای محصولات دامی
با رشد جمعیت در جهان، تقاضا برای محصولات دامی مانند گوشت، شیر، تخم‌مرغ و پشم نیز افزایش پیدا کرد. این امر فرصت‌های شغلی زیادی را برای فارغ‌التحصیلان علوم دامی در زمینه تولید و فرآوری این محصولات ایجاد می‌کند.
توسعه صنعت دامپروری
صنعت دامپروری در حال حاضر در جهان به طور سریع در حال توسعه است. این امر نیاز به متخصصان علوم دامی را برای مدیریت و راه‌اندازی مزارع دامپروری مدرن افزایش می‌دهد.
پتانسیل درآمد بالا
متخصصان علوم دامی باتجربه می‌توانند درآمد بالایی کسب کنند.
