به‌طور کلی, تمرکز اصلی دانشجویان رشته فقه و حقوق تفسیر کتاب مقدس قرآن است. فقه اسلامی در قلب خود یک مبانی فقهی دارد که به قرآن, سنت رسول اکرم و قیاس قانونی می‌پردازد. در این رشته همه مسائل مربوط به اقتصاد، اجتماع و سیاست از دیدگاه قران و روابط و وظایف انسان با خدا و انسان با انسان بررسی می‌شود.
رشته فقه و حقوق
رشته فقه و حقوق به مسائل گوناگون اقتصادی و اجتماعی و سیاسی با مراجعه به احکام اسلامی می‌پردازد. فقه و حقوق با رشته حقوق تفاوت‌هایی دارد؛ به‌طور مثال در رشته حقوق مسائل اساسی و سیاسی از نظر قانون اساسی بررسی می‌شود ولی در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی؛ قواعد کلی از منظر قران و حدیث استخراج می‌شود. دانشجویان در زمان انتخاب رشته باید به این نکته توجه کنند که این رشته در بعضی از دانشگاه‌ها مثل امام صادق به‌صورت پیوسته ارائه می‌شود.
آشنایی با فقه و حقوق
رشته فقه و حقوق دارای شاخه‌های بسیاری است که چهار نوع از آنها رایج ترین است. رایج ترین شکل فقه در پی تجزیه و تحلیل، تبیین، طبقه بندی و انتقاد از کل قواعد حقوقی بر اساس تفسیر کتاب مقدس قران است است، نوع دوم فقه قانون را با سایر زمینه‌های دانش مانند ادبیات، اقتصاد، دین و علوم اجتماعی مقایسه و تضاد می‌کند. هدف از این نوع مطالعه، روشن کردن هر زمینه از دانش با به اشتراک گذاشتن بینش‌هایی اسلامی است که ثابت شده است در پیشبرد ویژگی‌های اساسی این رشته مهم است.
کاربرد رشته فقه و حقوق
نوع سوم فقه سؤالات اساسی راجع به خود قانون مطرح می‌کند. این سؤالات به دنبال آشکار ساختن زیربناهای اسلامی، تاریخی، اخلاقی و فرهنگی یک مفهوم حقوقی خاص است. چهارمین و سریعترین نهاد فقه بر سؤالات حتی انتزاعی‌تر از جمله، قانون چیست؟ یک قاضی دادگاه چگونه با توجه به احکام حاکم بر دین تصمیم‌گیری یک پرونده را در دست می‌گیرد؟
سرفصل دروس فقه و حقوق و تعداد واحدها
- تعداد کل واحدها : 135 واحد
- دروس عمومی : 11 واحد
- دروس پایه : 38 واحد
- دروس تخصصی الزامی : 78 واحد
- دروس تخصصی اختیاری : 8 واحد
کارشناسی ارشد فقه و حقوق
- علوم قرآن و حدیث
- فقه مقارن و حقوق خصوصی اسلامی
- فقه مقارن و حقوق عمومی اسلامی
- فقه مقارن و حقوق جزای اسلامی
- علوم قرآنی – تفسیر قرآن مجید
- علوم قرآنی – علوم قرآن مجید
- علوم حدیث (همه گرایش‌ها)
- نهج البلاغه (همه گرایش‌ها)
- معارف قرآن
- الهیات و معارف اسلامی – فقه و مبانی حقوق اسلامی (با 3 گرایش)
- فلسفه و کلام اسلامی (با 2 گرایش)
- فلسفه و حکمت اسلامی
- ادیان و عرفان
- الهیات و معارف اسلامی – تاریخ و تمدن ملل اسلامی
- عرفان اسلامی
- علوم و فنون قرایات
- فقه و حقوق خصوصی
- فقه و حقوق جزا
- فقه و حقوق خانواده
- فقه سیاسی
- شیعه شناسی
- تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
- فقه شافعی
- فرق تشیع
- کلام امامیه
- کلام شیعه
دکتری فقه و حقوق
- علوم و معارف نهج البلاغه
- علوم قرآن و حدیث
- تفسیر تطبیقی
- فقه و مبانی حقوق اسلامی
- فقه و حقوق جزا
- فقه و مبانی حقوق و اندیشه‌های امام خمینی
- الهیات و معارف اسلامی و ارشاد
- فقه و حقوق خصوصی
- الهیات و معارف اسلامی – ادیان و عرفان
- عرفان اسلامی و اندیشه‌های امام خمینی
- الهیات و معارف اسلامی – تاریخ و تمدن ملل اسلامی
- الهیات و معارف اسلامی – فلسفه و کلام اسلامی
- حکمت متعالیه
- کلام امامیه
- فقه شافعی
- کلام
- مدرسی معارف اسلامی
- مذاهب کلامی
- شیعه شناسی
- دین پژوهی
بازار کار و آینده شغلی
آنها می‌توانند به شغل تدریس و پژوهش در زمینه مسائل فقهی و حقوقی کشور بپردازند همینطور می‌توانند در سازمان‌های فرهنگی نظیر صداو‌سیما و سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت ارشاد فعالیت کنند. بازار کار و آینده شغلی به عوامل مختلفی از جمله مقطع تحصیلی، گرایش تحصیلی، محل زندگی، شرایط اقتصادی و اجتماعی و … بستگی دارد.
دانش‌آموختهان رشته فقه و حقوق می توانند در زمینه های مختلفی از جمله موارد زیر فعالیت کنند:
- قوه قضائیه: تصدی مشاغل قضایی مانند دادیاری، دادرسی، معاونت قضایی و …
- وکالت: وکالت دعاوی در مراجع قضایی
- مشاوره حقوقی: ارائه مشاوره حقوقی به اشخاص حقیقی و حقوقی
- کارشناس حقوقی: فعالیت در بخش های حقوقی دستگاه های دولتی، سازمان ها و شرکت ها
- تدریس: تدریس در دانشگاه ها، مدارس و مراکز آموزشی
- پژوهش: انجام پژوهش در زمینه های فقهی و حقوقی
مهارت های مورد نیاز
- دانش فقهی و حقوقی: تسلط بر منابع فقهی و حقوقی، احکام شرعی و قوانین موضوعه
- مهارت های تحلیل و استدلال: توانایی تحلیل مسائل حقوقی و ارائه استدلال های منطقی و حقوقی
- مهارت های نگارش: توانایی نگارش متن های حقوقی به‌صورت دقیق و صحیح
- مهارت های ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط موثر با موکلان، مراجع قضایی و سایر افراد مرتبط
- مهارت های کامپیوتری: آشنایی با نرم‌افزارهای حقوقی و کاربردی
آینده شغلی
با توجه به ماهیت نظام حقوقی ایران که بر پایه فقه اسلام است، دانش‌آموختهان فقه و حقوق همواره مورد نیاز خواهند بود. تقاضا برای این دانش‌آموختگان در قوه قضائیه، دستگاه‌های دولتی و سازمانها و شرکت‌ها وجود دارد. علاوه بر این، با توجه به گرایش به سمت جهانی شدن و گسترش روابط بین‌الملل، نیاز به متخصصان حقوق بین‌الملل و فقه تطبیقی نیز در حال افزایش است.
نکات تکمیلی
- علاقه و انگیزه: مهم ترین عامل برای موفقیت در فقه و حقوق، علاقه و انگیزه به مطالعه منابع فقهی و حقوقی و حل و فصل مسائل حقوقی است.
- تعهد به عدالت: دانش‌آموختهان باید به عدالت و انصاف متعهد باشند و در انجام وظایف خود عدالت را رعایت کنند.
- مطالعه مستمر: با توجه به پیچیدگی و پویایی علم حقوق، دانش‌آموختهان به مطالعه مستمر منابع فقهی و حقوقی و قوانین موضوعه بپردازند.