فیزیوتراپی یکی از رشته‌های جذاب و پرکاربرد در حوزه علوم پزشکی است که به بهبود حرکت، کاهش درد و بازگرداندن عملکرد طبیعی بدن کمک می‌کند. این رشته با استفاده از روش‌های غیرجراحی و تمرینات تخصصی، نقش مهمی در توانبخشی بیماران ایفا می‌کند. اگر به دنبال اطلاعات جامع درباره رشته فیزیوتراپی، شرایط تحصیل، بازار کار و آینده شغلی آن هستید، این مقاله برای شماست. در این مطلب، با نگاهی دقیق و سئوشده، تمام جنبه‌های این رشته را بررسی می‌کنیم تا به سوالات شما پاسخ دهیم و راهنمایی کاملی برای انتخاب این مسیر ارائه کنیم.
فیزیوتراپی چیست؟
فیزیوتراپی یا درمان فیزیکی، شاخه‌ای از علوم پزشکی است که بر پیشگیری، درمان و بازتوانی مشکلات حرکتی، عضلانی و اسکلتی تمرکز دارد. فیزیوتراپیست‌ها با استفاده از تکنیک‌هایی مانند تمرینات ورزشی، ماساژ، الکتروتراپی، و آموزش به بیماران کمک می‌کنند تا پس از آسیب‌ها، جراحی‌ها یا بیماری‌های مزمن، به زندگی عادی بازگردند.
چرا فیزیوتراپی محبوب است؟
-
تقاضای روبه‌رشد: با افزایش آگاهی مردم از درمان‌های غیرجراحی، نیاز به فیزیوتراپیست‌ها بیشتر شده است.
-
تنوع کاری: امکان فعالیت در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های خصوصی، مراکز ورزشی و توانبخشی.
-
کمک به بهبود کیفیت زندگی: فیزیوتراپیست‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا درد را کاهش داده و عملکرد بهتری داشته باشند.
-
انعطاف در ساعات کاری: امکان کار پاره‌وقت یا تأسیس کلینیک شخصی.
شرایط ورود به رشته فیزیوتراپی
برای ورود به رشته فیزیوتراپی در ایران، باید در کنکور سراسری علوم تجربی شرکت کنید. این رشته به دلیل اهمیت و تقاضای بالا، نیازمند رتبه‌های خوب در کنکور است. در ادامه، شرایط ورود به این رشته را بررسی می‌کنیم:
1. تحصیلات پیش‌نیاز
-
داشتن دیپلم علوم تجربی یا ریاضی.
-
قبولی در کنکور سراسری با رتبه‌ای مناسب (معمولاً زیر 5000 در منطقه 1، بسته به دانشگاه).
-
گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی (برای نظام‌های قدیمی).
2. آزمون ورودی
کنکور تجربی شامل دروس زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک، ریاضی و دروس عمومی است. برای قبولی در فیزیوتراپی، کسب درصدهای بالا در دروس زیست‌شناسی و فیزیک اهمیت زیادی دارد.
3. دانشگاه‌های برتر فیزیوتراپی در ایران
-
دانشگاه علوم پزشکی تهران
-
دانشگاه علوم پزشکی ایران
-
دانشگاه علوم پزشکی شیراز
-
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
این دانشگاه‌ها از بهترین مراکز آموزش فیزیوتراپی در ایران هستند و امکانات پیشرفته‌ای برای آموزش عملی و تئوری ارائه می‌دهند.
دوره تحصیلی فیزیوتراپی
دوره کارشناسی فیزیوتراپی در ایران معمولاً 4 سال طول می‌کشد و شامل دروس تئوری، عملی و کارآموزی بالینی است. این دوره به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:
-
دروس پایه (سال اول و دوم): شامل آناتومی، فیزیولوژی، بیومکانیک و علوم پایه پزشکی.
-
دروس تخصصی (سال سوم): شامل تکنیک‌های درمانی، الکتروتراپی، و تمرین‌درمانی.
-
کارآموزی بالینی (سال چهارم): دانشجویان در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها به‌صورت عملی با بیماران کار می‌کنند.
واحدهای درسی مهم
-
آناتومی و فیزیولوژی بدن
-
بیومکانیک و کینزیولوژی
-
الکتروتراپی و هیدروتراپی
-
فیزیوتراپی در بیماری‌های ارتوپدی و نورولوژی
-
ارزیابی و درمان بیماران
پس از اتمام دوره، دانشجویان مدرک کارشناسی فیزیوتراپی دریافت می‌کنند و می‌توانند بهعنوان فیزیوتراپیست فعالیت کنند.
گرایش‌های تخصصی فیزیوتراپی
پس از اتمام دوره کارشناسی، امکان ادامه تحصیل در مقاطع ارشد و دکتری وجود دارد. گرایش‌های تخصصی فیزیوتراپی عبارت‌اند از:
-
فیزیوتراپی ورزشی: کمک به ورزشکاران برای بهبود آسیب‌ها و افزایش عملکرد.
-
فیزیوتراپی نورولوژی: درمان بیماران با مشکلات عصبی مانند سکته مغزی یا پارکینسون.
-
فیزیوتراپی ارتوپدی: تمرکز بر مشکلات اسکلتی-عضلانی مانند شکستگی‌ها و آرتروز.
-
فیزیوتراپی اطفال: درمان کودکان با مشکلات حرکتی یا بیماری‌های مادرزادی.
-
فیزیوتراپی سالمندان: کمک به بهبود تحرک و کاهش درد در افراد مسن.
برای ورود به این گرایش‌ها، باید در آزمون کارشناسی ارشد وزارت بهداشت شرکت کرده و دوره‌های 2 تا 3 ساله را بگذرانید.
بازار کار و آینده شغلی فیزیوتراپی
با توجه به تعداد به نسبت کمتر فارغ‌التحصیلان فزیوتراپی، فرصت‌های شغلی برای این افراد در شرایط مطلوبی قرار دارد و اگر فرد در طول تحصیل مهارت بالایی در این گرایش کسب کرده باشد قطعا در شغل خود نیز موفق خواهد شد. با توجه به افزایش میانگین سنی کشور نیاز به فیزیوتراپیست نیز رو به افزایش است. از مراکزی که بهعنوان فرصت شغلی نام برده می‌شود می‌توان به کار در بیمارستان‌ها، سازمان بهزیستی، هلال احمر، کلینیک‌های توان بخشی و… اشاره کرد. شایان ذکر است که فارغ التحصیلان فزیوتراپی می‌توانند مطب و مراکز توانبخشی خصوصی تأسیس کنند.بازار کار فیزیوتراپی در حال حاضر در ایران خوب و رو به رشد است. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد، از جمله:
- افزایش سن جمعیت
- افزایش بیماری‌های مزمن
- گرایش به روش‌های درمانی غیرتهاجمی
- افزایش آگاهی مردم
علاوه بر این، تنوع زمینه‌های فعالیت در گرایش فیزیوتراپی نیز یکی از مزیت‌های این شغل محسوب می‌شود. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های خصوصی، مراکز توانبخشی، باشگاه‌های ورزشی، مدارس و حتی به‌صورت مستقل فعالیت کنند.
فرصت‌های شغلی برای این رشته
فرصت‌های شغلی برای فیزیوتراپیست‌ها در ایران بیشتر در مراکز درمانی بزرگ مانند بیمارستان‌ها و کلینیک‌های خصوصی متمرکز است. با این حال، فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند در سایر مراکز مانند مراکز توانبخشی، باشگاه‌های ورزشی و مدارس نیز فعالیت کنند. همچنین امکان کار به‌صورت مستقل نیز برای فیزیوتراپیست‌ها وجود دارد. ودرآمد فیزیوتراپیست‌ها نیز در ایران نسبتا خوب است.
برای ورود به بازار کار فیزیوتراپی نیاز به مدرک کارشناسی فیزیوتراپی از دانشگاه‌های معتبر و اخذ پروانه کار از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. همچنین گذراندن دوره‌های آموزشی مربوطه نیز می‌تواند به ارتقای مهارت و تجربه فیزیوتراپیست‌ها کمک کند.
در مجموع، فیزیوتراپی می‌تواند انتخابی مناسب برای افرادی باشد که به دنبال یک شغل با ثبات، با درآمد خوب و با فرصت‌های شغلی متنوع هستند. علاوه بر این، این شغل فرصتی برای کمک به مردم و ایجاد تفاوت در زندگی آنها فراهم می‌کند.
درآمد فیزیوتراپی در ایران
درآمد فیزیوتراپیست‌ها بسته به تجربه، محل کار و تخصص متفاوت است. به‌طور متوسط:
-
فیزیوتراپیست عمومی: بین 20 تا 80 میلیون تومان در ماه.
-
متخصصین یا صاحبان کلینیک: تا 150 میلیون تومان یا بیشتر در ماه.
چالش‌های رشته فیزیوتراپی
-
نیاز به صبر و حوصله در برخورد با بیماران.
-
هزینه‌های اولیه برای راه‌اندازی کلینیک خصوصی.
-
به‌روز ماندن با تکنولوژی‌ها و روش‌های جدید درمانی.
نکات مهم برای موفقیت در فیزیوتراپی
-
مهارت‌های ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط موثر با بیماران برای جلب اعتماد آنها.
-
دانش به‌روز: شرکت در کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی برای یادگیری تکنیک‌های جدید.
-
مهارت‌های عملی: تسلط بر تکنیک‌های درمانی و استفاده از تجهیزات پیشرفته.
-
تخصص در یک حوزه: انتخاب یک گرایش تخصصی برای متمایز شدن در بازار کار.
رتبه‌های برتر گرایش فیزیوتراپی
| رتبه کشوری | رتبه منطقه | منطقه | دانشگاه | دوره |
|---|---|---|---|---|
| 4849 | 1528 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 4911 | 1550 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 2739 | 1362 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 3854 | 1924 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 4313 | 2132 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 4704 | 2325 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 4936 | 2436 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 5026 | 2484 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 5253 | 2590 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 8200 | 1714 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 4271 | 1356 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 4588 | 1444 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 4991 | 1568 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 3121 | 1549 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 4050 | 2022 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 4323 | 2136 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 4323 | 2136 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 4538 | 2245 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 4974 | 2456 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 5026 | 2484 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 5055 | 973 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 6585 | 1322 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 3361 | 1061 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 5116 | 1608 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 4863 | 2403 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 5163 | 2547 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 5258 | 2593 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 5273 | 2599 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 5422 | 2678 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 5492 | 2718 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 7127 | 1436 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 7357 | 1492 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 4414 | 1397 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 5034 | 1579 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 6006 | 1872 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 6097 | 2983 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 6210 | 3043 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 5388 | 1045 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 6236 | 1241 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 7041 | 1420 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 7041 | 1420 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 7690 | 1584 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 6585 | 2035 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 4771 | 2356 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 6079 | 2972 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 6378 | 3125 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 6498 | 3184 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 6498 | 3184 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 5842 | 1155 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 5905 | 1173 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 6819 | 1367 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 7167 | 1446 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 7235 | 1464 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 7337 | 2250 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 4827 | 2388 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 6664 | 3269 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 6702 | 3291 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 7457 | 3654 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 7519 | 3680 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 7665 | 3744 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 6340 | 1266 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 8509 | 1796 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 9068 | 1934 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي جندي شاپور-اهواز | روزانه |
| 4841 | 1525 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 5083 | 1597 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 5397 | 1686 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 5627 | 1751 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 5679 | 1772 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 5871 | 2874 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 7019 | 3455 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | ظرفيت مازاد |
| 5480 | 1065 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 6664 | 1342 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 7195 | 1452 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 5104 | 1603 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 5146 | 1615 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 6027 | 1881 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 5000 | 2470 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 6135 | 3002 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 8089 | 1680 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 5408 | 2671 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 6200 | 3036 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 6236 | 3059 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 6392 | 3132 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 6653 | 3263 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 6684 | 3281 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 6849 | 3371 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 7076 | 3480 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سمنان | روزانه |
| 5553 | 1730 | منطقه 1 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 5905 | 1840 | منطقه 1 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 5743 | 2823 | منطقه 2 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 5842 | 2866 | منطقه 2 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 5457 | 1058 | منطقه 3 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 5937 | 1183 | منطقه 3 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 7519 | 1537 | منطقه 3 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 8572 | 1816 | منطقه 3 | دانشگاه علوم بهزيستي وتوانبخشي تهران /رشته‌هاي پزشکي / | روزانه |
| 5862 | 1830 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
| 6006 | 1872 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
| 6709 | 2066 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
| 6146 | 3008 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
| 6809 | 3349 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
جدول معرفی رشته فیزیوتراپی
| عنوان | توضیحات |
|---|---|
| نام رشته | فیزیوتراپی |
| مقطع‌های تحصیلی | کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی (Ph.D) |
| ماهیت رشته | علوم پزشکی – توانبخشی |
| بازار کار | بیمارستان‌ها، مراکز توانبخشی، کلینیک‌های خصوصی، تیم‌های ورزشی |
| مهارت‌های کلیدی موردنیاز | دانش آناتومی، فیزیولوژی، توانایی جسمی بالا، ارتباط مؤثر با بیمار |
| ابزارها و فناوری‌ها | دستگاه‌های الکتروتراپی، اولتراسوند، لیزر درمانی، تمرین‌درمانی |
| گرایش‌های مرتبط در مقاطع بالاتر | نوروفیزیوتراپی، فیزیوتراپی قلبی-ریوی، ارتوپدی، سالمندی، زنان و زایمان |
| هدف رشته | بازتوانی بیماران با هدف کاهش درد، افزایش حرکت، بازیابی عملکرد بدن |
| مخاطبان اصلی خدمات | بیماران سکته‌ای، آسیب‌های ورزشی، کمردرد، فلج، کودکان با تأخیر حرکتی |
پرسش‌های متداول درباره رشته فیزیوتراپی
۱. رشته فیزیوتراپی چیست و چه هدفی دارد؟
فیزیوتراپی یکی از شاخه‌های علوم توانبخشی است که هدف آن کمک به بیماران برای بازیابی حرکت، کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی از طریق تمرین‌های درمانی و تجهیزات خاص است.
۲. تفاوت بین فیزیوتراپی و کاردرمانی چیست؟
فیزیوتراپی بیشتر بر عملکرد فیزیکی بدن مانند حرکت، عضلات و مفاصل تمرکز دارد، درحالی‌که کاردرمانی تمرکز بیشتری بر فعالیت‌های روزمره و مهارت‌های زندگی دارد.
۳. برای ورود به رشته فیزیوتراپی چه کنکوری باید داد؟
برای تحصیل در این رشته باید از طریق کنکور سراسری علوم تجربی اقدام کرد.
۴. آیا رشته فیزیوتراپی بازار کار خوبی دارد؟
بله، با افزایش سن جمعیت، آسیب‌های اسکلتی-عضلانی، و رشد ورزش‌های حرفه‌ای، نیاز به فیزیوتراپیست‌ها رو به افزایش است. فارغ‌التحصیلان می‌توانند در مراکز درمانی، ورزشی، یا به‌صورت مستقل فعالیت کنند.
۵. آیا فیزیوتراپی رشته سختی است؟
فیزیوتراپی به دلیل نیاز به دانش آناتومی، مهارت‌های عملی و کار با بیماران، رشته‌ای چالش‌برانگیز است، اما با علاقه و تمرین، موفقیت در آن امکان‌پذیر است.
۶. چگونه می‌توانم فیزیوتراپیست متخصص شوم؟
پس از دریافت مدرک کارشناسی، باید در آزمون کارشناسی ارشد قبول شوید و دوره تخصصی را بگذرانید.
۷. چه مهارت‌هایی برای موفقیت در این رشته لازم است؟
پاسخ: توانایی جسمی مناسب، صبر و دقت بالا، مهارت‌های ارتباطی خوب، دانش علوم پایه پزشکی و اشتیاق به کمک به دیگران از عوامل کلیدی هستند.