یSAFETY FIRST شعار اصلی و معروفی است که در اکثر کارخانه‌ها مشاهده می‌شود و به «اول ایمنی بعد کار» اشاره دارد. مهندسی بهداشت حرفه‌ای، دانش تامین سلامت در محیط‌های شغلی و کارگاهی است. سازمان جهانی بهداشت(WHO) بهترین تعریف را از این رشته ارائه داده است: «تامین و ارتقاء عالی ترین سطح سلامت جسمی، روانی واجتماعی برای کارگران همه ی مشاغل، پیشگیری از بیماری‌ها و حوادث ناشی از کار، به‌کارگماردن نیروی کار درمحیط و شغلی که از لحاظ جسمی و روانی قدرت انجام آن را دارد».
رشته مهندسی بهداشت حرفه‌ای
به بهداشت حرفه‌ای، سلامت شغلی یا سلامت کار نیز می گویند که شاخه‌ای است ازعلم بهداشت بوده و عبارتست از شناسائی، ارزیابی و کنترل عوامل زیان آور موجود در محیط کار به همراه برخی مراقبت های بهداشتی- درمانی به منظور سلامت محیط کار و حفظ سلامت نیروی کار. بهداشت حرفه‌ای ترکیبی از علوم پزشکی و مهندسی است. مهندس بهداشت وظیفه ی ارزیابی خطراتی که در محیط کار وجود دارد را داشته و برای جلوگیری و کاهش خسارت‌های ناشی از این خطرات راهکار های تخصصی مناسب را پیشنهاد می‌دهد. هدف اصلی این رشته بهبود سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارکنان است که به وسیله ی پیشگیری از مواردی که سلامت کارگران را به خطر می اندازد انجام می‌پذیرد و در نهایت باعث جلوگیری از بروز بیماری ها و اسیب های حین انجام شغل می‌گردد.
مشخصات دوره رشته
این رشته دارای هر سه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری است. مقطع کارشناسی شامل 128 واحد بوده که 20 واحد به دروس عمومی، 92 واحد به دروس پایه و تخصصی و 16 واحد به کارآموزی در عرصه اختصاص یافته است.
دروس تخصصی
- ایمنی در محیط کار
- ارزیابی و مدیریت ریسک
- مهندسی فاکتورهای انسانی
- سم شناسی شغلی
- زبان تخصصی
- بیماریهای شغلی
- سیستم‌های مدیریت یکپارچه
- اپیدمیولوژی بیماریهای شغلی
- کلیات محیط زیست
- روشنایی در محیط کار
- صدا و ارتعاش در محیط کار
- تنش های حرارتی در محیط کار
- بهداشت پرتوها
- دینامیک گازها و آئروسل
- مبانی نمونه برداری از آلاینده های هوا
- تجزیه و ارزشیابی نمونه های هوا
- مبانی کنترل آلودگی هوا
- طراحی تهویه صنعتی
- ایمنی در محیط کار
- ارگونومی
دوره‌ی طرح
این رشته جزء رشته‌های است که طرح اجباری ندارند و حضور فارغ‌التحصیلان مهندسی بهداشت در کلیه گرایش ها به صورت اختیاری است.
آینده شغلی مهندسی بهداشت
از فرصت‌های شغلی مناسب برای فارغ‌التحصیلان می‌توان فعالیت در کارخانه ها و سازمان های مختلف به‌‌عنوان کارشناس بهداشت حرفه‌ای اشاره کرد. همچنین دانشجویان مقطع دکترا کاملاً می‌توانند به جذب هیئت علمی دانشگاه‌ها امیدوار باشند. از دیگر بخش هایی که برای آینده شغلی این رشته می‌توان به آن اشاره کرد شامل وزارتخانه های کار، تعاون و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نیرو، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنایع دفاعی می‌شود. به دنبال خود نیاز به متخصصان بهداشت حرفه‌ای را نیز افزایش می‌دهد. مهندسان بهداشت حرفه‌ای می‌توانند با شناسایی و ارزیابی عوامل خطر شغلی، ارائه راهکارهای کنترلی برای حذف یا کاهش این خطرات، و آموزش و نظارت بر اجرای این راهکارها، به ارتقای سطح ایمنی و بهداشت کار در محیط‌های مختلف کمک کنند.
بازار کار مهندسی بهداشت حرفه‌ای در ایران
بازار کار مهندسی بهداشت حرفه‌ای در ایران رو به رشد است و فرصت‌های شغلی مناسبی برای فارغ‌التحصیلان مهندسی بهداشت وجود دارد.
افزایش توجه به ایمنی و بهداشت کار
در سال‌های اخیر، توجه به ایمنی و بهداشت کار در ایران افزایش یافته است. این موضوع به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش قوانین و مقررات مربوط به ایمنی و بهداشت کار، افزایش آگاهی کارفرمایان و کارگران از اهمیت این موضوع، و افزایش حوادث و بیماریهای ناشی از کار رخ داده است.
کمبود متخصص بهداشت حرفه‌ای
در حال حاضر، تعداد متخصصان بهداشت حرفه‌ای در ایران کافی نیست و این موضوع باعث ایجاد کمبود نیروی کار در این زمینه است.
تنوع زمینه‌های شغلی
مهندسان بهداشت حرفه‌ای می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مشغول به کار شوند، از جمله:
صنایع
مهندسان بهداشت حرفه‌ای در صنایع مختلف مانند کارخانه‌ها، معادن، و صنایع تولیدی، وظایف مربوط به ایمنی و بهداشت کار را انجام می‌دهند.
مراکز درمانی
مهندسان بهداشت حرفه‌ای در مراکز درمانی مانند بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها، وظایف مربوط به کنترل عفونت و پیشگیری از بیماریهای ناشی از کار را انجام می‌دهند.
ارگان‌های دولتی
مهندسان بهداشت حرفه‌ای در ارگان‌های دولتی مانند وزارت کار و امور اجتماعی، وظایف مربوط به تدوین قوانین و مقررات مربوط به ایمنی و بهداشت کار را انجام می‌دهند.
شرکت‌های مشاوره
مهندسان بهداشت حرفه‌ای می‌توانند در شرکت‌های مشاوره، به ارائه خدمات مشاوره در زمینه ایمنی و بهداشت کار به کارفرمایان بپردازند.
درآمد فارغ‌التحصیلان مهندسی بهداشت حرفه‌ای
- محل کار: به طور کلی، درآمد مهندسان بهداشت حرفه‌ای در بخش دولتی کمتر از درآمد آنها در بخش خصوصی است.
- تجربه کاری: با افزایش تجربه کاری، درآمد مهندسان بهداشت حرفه‌ای نیز افزایش می‌یابد.
- مهارت‌ها و تخصص‌ها: مهندسان بهداشت حرفه‌ای که در زمینه‌های تخصصی مانند ارگونومی، بهداشت پرتوها، یا بهداشت مواد شیمیایی، مهارت و تخصص دارند، معمولاً درآمد بیشتری دارند.
- مدرک تحصیلی: دانش‌آموختهان دوره های کارشناسی ارشد و دکتری معمولا حقوق بیشتری نسبت به دانش‌آموختهان دوره کارشناسی دریافت می کنند.
نکاتی برای موفقیت در بازار کار مهندسی بهداشت حرفه‌ای
کسب دانش و مهارت کافی: برای موفقیت در بازار کار مهندسی بهداشت حرفه‌ای، لازم است که دانش و مهارت کافی در زمینه‌های مختلفی تجربه کسب کنید. این کار را می‌توان از طریق تحصیل در دانشگاه، شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی و مطالعه کتب و مقالات مربوط به آن نجام داد.
کسب تجربه عملی: کسب تجربه عملی یکی از مهم‌ترین عوامل برای موفقیت در بازار کار مهندسی بهداشت حرفه‌ای است. شما می‌توانید با انجام کارآموزی در مراکز مختلف و ارائه خدمات مشاوره در زمینه ایمنی و بهداشت کار به صورت رایگان یا با هزینه کم، تجربه عملی خود را افزایش دهید.
ایجاد شبکه ارتباطی: ایجاد شبکه ارتباطی با سایر مهندسان بهداشت حرفه‌ای، کارفرمایان و سایر افراد مرتبط با آن می‌تواند به شما در پیدا کردن شغل و ارتقای سطح شغلیتان کمک کند.
به روز بودن: مهندسی بهداشت حرفه‌ای، مانند سایر رشته‌های علمی، همواره اطلاعات و روش‌های جدیدی در حال ابداع و ارائه است. برای موفقیت آن، لازم است که با به روز بودن اطلاعات و دانش خود، از آخرین دستاوردها و روش‌های مربوط به ایمنی و بهداشت کار آگاه باشید.
