کاردرمانی یکی از رشته‌های علوم توانبخشی است که میزان توانایی‌ها و ناتوانایی‌های بیمار را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این ناتوانی‌ها می‌تواند به‌دلیل بسیاری از موارد از جمله سکته‌‌های مغزی، حوادث، تصادفات، جنگ، عقب ماندگی‌های ذهنی و … باشد. این حرفه شامل ارزیابی، درمان و مشاوره است و با استفاده از روشهای نوین روانشناسی و استفاده از برخی دانش های مرتبط نظیر نورولوژی، بیومکانیک و … بر انجام فعالیت هدفمند با حفظ حرمت انسانی به منظور ارتقاء وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی فرد و جامعه تکیه دارد. پیش از آنکه نسبت به انتخاب رشته کاردرمانی اقدام کنید، نوشته زیر را مطالعه نمایید.
کارکردهای رشته کاردرمانی (OT)
کاردرمانی (OT) استفاده از ارزیابی و مداخله برای توسعه، بازیابی یا حفظ فعالیتهای معنادار یا مشاغل افراد، گروه‌ها یا جوامع است. این یک حرفه بهداشتی است که توسط متخصصین کاردرمانی و دستیاران کاردرمانی (OTA) انجام می‌شود.OT اغلب با افرادی که دارای مشکلات بهداشت روانی، معلولیت، آسیب یا اختلال هستند کار می‌کند.
انجمن کاردرمانی آمریکا یک متخصص کاردرمانی را به‌‌عنوان شخصی تعریف می‌کند که “به افراد در طول زندگی خود کمک می‌کند تا از طریق استفاده درمانی از فعالیتهای روزمره (مشاغل) در کارهایی که می‌خواهند و باید انجام دهند، انجام شود. مداخلات رایج کاردرمانی شامل کمک به کودکان معلول است. به‌طور کامل در مدارس و موقعیت‌های اجتماعی، توانبخشی آسیب، و ارائه پشتیبانی برای افراد مسن که تغییرات جسمی و شناختی را تجربه می‌کنند. “
فرایند تحصیلی این رشته
به‌طور معمول، متخصصین کاردرمانی متخصصانی هستند که در دانشگاه تحصیل کرده‌اند و برای تمرین باید یک آزمون مجوز را بگذرانند.کاردرمانگرها معمولاً با متخصصان در زمینه فیزیوتراپی، آسیب شناسی گفتار – زبان، شنوایی سنجی، پرستاری، مددکاری اجتماعی، روانشناسی، پزشکی و فناوری کمک از نزدیک همکاری می‌کنند.
کاردرمانی تنها حرفه‌ای است که به افراد در طول زندگی کمک می‌کند تا از طریق استفاده درمانی از فعالیتهای روزانه (مشاغل) ، کارهایی را که می‌خواهند و باید انجام دهند انجام دهند. پزشکان متخصص کاردرمانی به افراد در هر سنی یاری می‌رسانند و به آنها در ارتقاء سلامتی کمک کنند و از آسیب ، بیماری یا ناتوانی کمک می‌کنند.
تاریخچه کاردرمانی
اولین شواهد استفاده از مشاغل به‌‌عنوان کاردرمانی را می‌توان در دوران باستان یافت.۱۰۰سال قبل از میلاد، پزشک یونانی Asclepiades با استفاده از حمام‌های درمانی، ماساژ، ورزش و موسیقی، بیماران را با یک درمان روانی تحت درمان قرار داد. بعداً، رومی سلسوس برای بیماران خود موسیقی، مسافرت، مکالمه و ورزش تجویز کرد. با این حال، در قرون وسطی استفاده از این درمان‌ها با افراد مبتلا به بیماری روانی، بسیار نادر بود.
در اروپا در قرن ۱۸، انقلابیونی مانند فیلیپ پینل و یوهان کریستین ریل سیستم درمان بیمارستان را اصلاًح کردند. نهادهای آنها بجای استفاده از زنجیرهای فلزی و مهارها، در اواخر قرن هجدهم از فعالیتهای سخت و اوقات فراغت استفاده می‌کردند. این دوره درمان اخلاقی بود که در اروپا در دوران عصر روشنگری، جایی که ریشه‌های کاردرمانی نهفته است، شکل گرفت.گرچه این شیوه در اروپا رونق داشت، اما علاقه به جنبش اصلاًحات در سراسر قرن نوزدهم در ایالات متحده در نوسان بود. در دهه‌های اولیه قرن بیستم مجدداً تحت عنوان کاردرمانی ظاهر شد
.
پزشکان کاردرمانی از دیدگاه جامع نگرانه ای برخوردار هستند که در آن تمرکز بر سازگاری با محیط و / یا کار متناسب با فرد است و فرد بخشی جدایی ناپذیر از تیم درمانی است. این یک عمل مبتنی بر شواهد است که عمیقاً در علم ریشه دارد.
معرفی رشته کاردرمانی
کاردرمانی زیرمجموعه رشته‌های پیراپزشکی است. کاردرمانگر بر مبنای تشخیص و معرفی پزشک، درمان جسمی و روحی بیماران را بر عهده می‌گیرد و آنها را در بهبود و تقویت عملکردشان یاری می‌نماید. در واقع هدف از این رشته بهبود و توانبخشی ناتوانی‌های بیماران و همچنین آموزش و درمان معلولین است. متخصصان این رشته با تسلط کافی که بر علوم خاصی از جمله فیزیولوژیکی، آناتومیکی و روانشناختی دارند می‌توانند یک برنامه‌ی جامع را برای بیماران ارائه دهند.
مشخصات دوره رشته
این رشته دارای دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد است. این رشته مقطع کارشناسی شامل ۱۲۸ واحد است که ۲۰ واحدآن مربوط به دروس عمومی، ۲۸ واحد دروس پایه، ۵۶ واحد دروس اختصاصی و ۲۴ واحد نیز مربوط به دروس کارآموزی در عرصه رشته کار درمانی است. کار درمانی در مقطع کارشناسی ارشد به دو گرایش کار درمانی جسمی و کار درمانی روانی تقسیم می‌شود.
دروس تخصصی
- زبان تخصصی
- مبانی کاردرمانی و توانبخشی
- تئوری فعالیت
- کینزیولوژی و بیومکانیک
- ارزشیابی عضلانی و اندازه گیری دامنه حرکتی مفاصل
- کاردرمانی در بیماری‌های کودکان
- کاردرمانی در اختلالات روانی اجتماعی
- کاردرمانی در عقب ماندگی ذهنی
- مقدمه ای بر روش تحقیق در کاردرمانی
- مشاوره در کاردرمانی
- ساخت انواع اسپلینت
- سمینار
- مدیریت کاردرمانی
- فعالیتهای روزمره زندگی
- فعالیتهای هدفمند و تجزیه و تحلیل آنها
- رشد کودک
- وسایل کمکی و اعضای مصنوعی در کاردرمانی
- بازی و تفریح در کاردرمانی
- جامعه شناسی در کاردرمانی
- تکنیک‌های حرکت درمانی
- گروه و روابط بین فردی
وظایف کاردرمانگر
- آموزش نحوه ایجاد ارتباط و مراقبت از بیماران به خانواده و اطرافیان او
- آموزش به بیماران ناتوان جسمی در رابطه با نحوه صحیح استفاده از وسایل کمک حرکتی
- استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری در جهت پیشرفت بیماران در زمینه‌هایی چون حافظه، هماهنگی،حل مسائل
- آموزش بیماران در مواردی چون نحوه صحیح تن کردن لباس
- لباس، استفاده از کامپیوتر، آشپزی، غذاخوردن
- آموزش شیوه خرید، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و …
- ارزیابی دقیق میزان پیشرفت بیماران در طول دوره درمان
- بررسی محیط خانه و کار بیمار و متناسب سازی آنها با نیازهای بیمار
- آموزش حرکات و تمرین‌های مختلف به بیماران
- طراحی و تهیه برنامه جامع درمانی برای بیماران
- معالجه اختلالات روانی و جسمانی بیماران
آینده شغلی
از جمله فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توان به فعالیت در مراکز کار درمانی، بیمارستان‌های توانبخشی و روانی، مراکز نگهداری عقب مانده‌های ذهنی، بهزیستی، درمانگاه‌ها، سرای سالمندان، مدارس کودکان استثنایی، مراکز تحقیقاتی و مؤسسات پژوهشی، مراکز آموزش حرفه‌ای معلولین و … اشاره کرد. شایان ذکر است که فارغ‌التحصیلان این رشته در صورت داشتن شرایط لازم و کسب شماره نظام پزشکی مجاز به تاسیس مطب خصوصی نیز هستند. به‌دلیل اشباع نشدن این رشته و فرصت‌های شغلی آن، می‌توان آینده شغلی مثبتی را برای متخصصان این رشته متصور شد.
بازار کار کاردرمانی در ایران
بازار کار کاردرمانی در ایران رو به رشد است و فرصت‌های شغلی مناسبی برای فارغ‌التحصیلان آن وجود دارد.
دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد، از جمله:
افزایش آگاهی از اهمیت کاردرمانی
در سال‌های اخیر، آگاهی مردم از اهمیت کاردرمانی و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت یا اختلالات حرکتی افزایش یافته است.
افزایش تعداد افراد دارای معلولیت یا اختلالات حرکتی
بر اساس آمار، تعداد افراد دارای معلولیت یا اختلالات حرکتی در ایران رو به افزایش است. این موضوع به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش سن جمعیت، افزایش تصادفات و حوادث، و افزایش بیماری‌های مزمن رخ می‌دهد.
کمبود کاردرمانگر
در حال حاضر، تعداد کاردرمانگران در ایران کافی نیست و این موضوع باعث ایجاد کمبود نیروی کار در این زمینه است.
فارغ‌التحصیلان کاردرمانی می‌توانند در محیط‌های مختلفی مشغول به کار شوند، از جمله:
- مراکز توانبخشی: مراکز توانبخشی یکی از اصلی‌ترین محل‌های کار برای فارغ‌التحصیلان کاردرمانی است. در این مراکز، کاردرمانگران به افراد دارای معلولیت یا اختلالات حرکتی، اعم از کودکان، بزرگسالان و سالمندان، خدمات ارائه می‌کنند.
- بیمارستان‌ها: در بیمارستان‌ها، کاردرمانگران به بیمارانی که به دلیل سکته مغزی، آسیب مغزی، تومور مغزی یا سایر بیماری‌ها دچار معلولیت یا اختلالات حرکتی شده‌اند، خدمات ارائه می‌کنند.
- مدارس: در مدارس، کاردرمانگران به دانش‌آموزانی که دارای اختلالات یادگیری یا مشکلات حرکتی هستند، خدمات ارائه می‌کنند.
- مطب‌های خصوصی: فارغ‌التحصیلان کاردرمانی می‌توانند با دریافت مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مطب شخصی خود را تاسیس کنند و به صورت خصوصی به ارائه خدمات کاردرمانی بپردازند.
- مراکز آموزشی: فارغ‌التحصیلان کاردرمانی می‌توانند در مراکز آموزشی مانند دانشگاه‌ها، موسسات آموزش عالی و آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای، به تدریس دروس مربوط به کاردرمانی بپردازند.
