هنگامی که رفتار افراد را به صورت فردی مورد بررسی و شناخت قرار می‌دهیم با رشته روانشناسی سر و کار داریم و آنگاه که این بررسی، جمعی از افراد را دربر می‌گیرد، به سراغ انتخاب رشته جامعه شناسی خواهیم رفت. هر چند، یک جامعه شناس ضرورت دارد که تا حد ممکن به دانش روانشناسی نیز آشنایی و تسلط نسبی داشته باشد.
جامعه شناسی مطالعه روابط و نهادهای اجتماعی انسان است. موضوع جامعه شناسی متنوع است، از جرم گرفته تا مذهب، از خانواده تا دولت، از تقسیمات نژاد و طبقه اجتماعی گرفته تا باورهای مشترک یک فرهنگ و از ثبات اجتماعی گرفته تا تحولات اساسی در کل جوامع. وحدت بخشیدن به مطالعه این موضوعات متنوع مطالعه و درک چگونگی شکل گیری کنش و آگاهی انسان هدف اصلی جامعه شناسی است و توسط ساختارهای فرهنگی و اجتماعی پیرامون شکل می‌گیرد.
در سطح شخصی، جامعه شناسی علل و پیامدهای اجتماعی مواردی مانند عشق عاشقانه، هویت نژادی و جنسیتی، درگیری خانوادگی، رفتار انحرافی، پیری و ایمان مذهبی را بررسی میکند. در گرید جهانی، پدیده‌هایی مانند رشد جمعیت و مهاجرت، جنگ و صلح و توسعه اقتصادی را مورد مطالعه قرار میدهد.
جامعه شناسان بر جمع آوری دقیق و تجزیه و تحلیل شواهد در مورد زندگی اجتماعی تأکید می‌کنند تا درک و پیشرفت ما از فرآیندهای کلیدی اجتماعی را توسعه داده و غنی سازند.
روش‌های تحقیق
روش‌های تحقیق جامعه شناسان متنوع است. جامعه شناسان زندگی روزمره گروهها را مشاهده می‌کنند، نظرسنجی‌هایی در مقیاس بزرگ انجام می‌دهند، اسناد تاریخی را تفسیر می‌کنند،روش‌ها و تئوری‌های جامعه شناسی، بینش‌های قدرتمندی در مورد فرآیندهای اجتماعی شکل دهنده زندگی انسان‌ها و مشکلات اجتماعی و چشم اندازهای موجود در جهان معاصر ارائه میدهد.
دانشجویانی که در جامعه شناسی به خوبی آموزش دیده‌اند، می‌دانند که چگونه باید در مورد زندگی اجتماعی انسان انتقاد کنند. چگونه می‌توانند سوالات مهم پژوهشی را بپرسند. آنها می‌دانند که چگونه می‌توانند پروژه‌های تحقیقاتی خوب اجتماعی را طراحی کنند، داده‌های تجربی را با دقت جمع آوری و تجزیه و تحلیل کنند و یافته‌های تحقیق خود را تدوین و ارائه دهند. دانش‌آموزانی که در جامعه شناسی آموزش دیده‌اند، می‌دانند که چگونه به دیگران کمک کنند تا روش کار در دنیای اجتماعی را درک کنند. به‌طور کلی، آنها یاد گرفته‌اند که چگونه به روشنی، خلاقانه و مؤثر فکر کنند، ارزیابی کنند و ارتباط برقرار کنند.
رشته جامعه شناسی
یکی از مهم‌ترین رشته‌های علوم اجتماعی، جامعهشناسی است. جامعهشناسی یعنی علم مطالعه جامعه و فعالیت‌های انسانی. دامنه بررسی موضوعات در این رشته از فرد تا جامعه یا به قولی از سطح خرد تا سطح کلان را شامل می‌شود. تأکیدات سنتی این حوزه مطالعاتی بر اموری اجتماعی ه
مچون، اقشار اجتماعی، طبقات جامعه، فرهنگ، جنبش‌ها و تحرکات اجتماعی، مذهب، قانون، خانواده و… است.
دو پرسش اساسی جامعهشناسی همواره این بوده است که نخست چگونه در جامعه نظم برقرار می‌شود؟ و دوم چرا و چگونه جامعه تغییر میکند؟ از این رو علوم اجتماعی به بررسی روابط اجتماعی، سازمان‌‌‌ها، گروهها، نهادها و رابطه متقابل میان ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی می‌‌پردازد.
تفکر جامعه‌‌شناسانه به بیان «آنتونی گیدنز» بیش از هر چیز به خودشناسی کمک میکند که به نوبه خود می‌‌تواند به شناخت بهتر ما از دنیای روابط اجتماعی یاری کند. مطالعه جامعهشناسی تا آنجا که با اندیشه جزمی مبارزه میکند، درک تنوع فرهنگی را می‌‌آموزد، بینش عملکرد نهادهای اجتماعی را برای ما فراهم می‌‌سازد و امکانات آزادی انسان را افزایش میدهد.
جامعهشناسی یکی از مهم‌ترین رشته‌های علوم اجتماعی بوده که به معنای علم مطالعه جامعه و فعالیت‌های انسانی است. کارشناسان در این درس که به مطالعه از فرد تا جامعه یا به قولی از سطح خرد تا سطح کلان را شامل می‌شود، به بررسی جوامع مختلف بشری، برهم‌کنش‌های آنها، و فرایندهایی که جوامع مختلف را در وضعیت فعلیشان نگاه داشته یا تغییر میدهد، می‌پردازند.
از دیدگاه دیگر، جامعه شناسی مطالعه جامعه، الگوهای روابط اجتماعی، تعامل اجتماعی و فرهنگ زندگی روزمره است.
علم عمومی جامعه
این یک علم اجتماعی است که از روش‌های مختلف تحقیق تجربی و تجزیه و تحلیل انتقادی برای توسعه بدنه دانش در مورد نظم اجتماعی، پذیرش و تغییر یا تحول اجتماعی استفاده میکند. جامعه شناسی نیز به‌عنوان علم عمومی جامعه تعریف می‌شود.
در حالی که برخی از جامعه شناسان تحقیقاتی را انجام می‌دهند که ممکن است به‌طور مستقیم در سیاست‌های اجتماعی و رفاه به کار رود، برخی دیگر در درجه اول بر تصفیه نظریه فرآیندهای اجتماعی تمرکز می‌کنند.
موضوع از سطح خرد جامعه شناسی نمایندگی فردی و تعامل تا سطح کلان سیستم‌ها و ساختار اجتماعی متغیر است.
تمرکزهای مختلف جامعه شناسی شامل طبقه‌بندی اجتماعی، طبقه اجتماعی، تحرک اجتماعی، دین، قانون، جنسیت و … است. از آنجا که همه حوزه‌های فعالیت‌های انسانی تحت تأثیر تعامل بین ساختار اجتماعی و نمایندگی فردی قرار دارند، جامعه شناسی به تدریج تمرکز خود را به موضوعات دیگر از جمله نهادهای بهداشتی، پزشکی، اقتصادی، نظامی و کیفری، اینترنت، آموزش و پرورش، سرمایه اجتماعی و … گسترده شد.
روش تحقیق در جامعه شناسی
دامنه روش‌های علمی اجتماعی نیز گسترش یافته است. محققان اجتماعی انواع تکنیک‌های کمی و کیفی را ترسیم می‌کنند. چرخش‌های زبانی و فرهنگی اواسط قرن بیستم منجر به رویکردهای تفسیری، هرمنوتیکی و فلسفی به‌طور فزاینده‌ای برای تحلیل جامعه شد. برعکس، پایان دهه 1990 و آغاز دهه 2000 شاهد ظهور تکنیک‌های جدید تحلیلی، ریاضی و محاسباتی مانند مدل سازی مبتنی بر عامل و تحلیل شبکه‌های اجتماعی بودیم.
تحقیقات اجتماعی، سیاستمداران و سیاست‌گذاران، مربیان، برنامه‌ریزان، قانون‌گذاران، مدیران، توسعه‌دهندگان، بزرگان مشاغل، مددکاران اجتماعی، سازمان‌های غیردولتی، سازمان‌های غیر انتفاعی و افراد علاقه‌مند به حل مسائل اجتماعی را به‌طور کلی آگاه میکند. غالباً بین تحقیقات اجتماعی، تحقیقات بازار و سایر زمینه‌های آماری نقاط اشتراک زیادی وجود دارد.
کارشناسی ارشد جامعه شناسی
هدف کارشناسان از ادامه تحصیل در رشته کارشناسی ارشد جامعه شناسی پرداختن به موضوعاتی مانند طبقه اجتماعی، قشربندی، جنبش اجتماعی، تغییرات اجتماعی و بی نظمی‌هایی مانند جرم، انحراف و…. است. تجزیه جامعه به بخش‌های تشکیل دهنده‌اش مانند انجمن‌ها، نهادها، گروه‌های هم‌جنس، هم‌نژاد یا هم‌سن، و بررسی نحوه برهم‌کنش فعال این اجزاء با همدیگر نیز از اهداف این شغل محصوب می‌شوند.
تسلط بر روش تحقیق و کار پژوهشی یکی از الزامات مهم برای تحصیل در جامعه شناسی به حساب می‌آید.
این درس یکی از زیر مجموعه‌های مجموعه علوم اجتماعی در کارشناسی ارشد است.
گرایش‌های دکتری جامعه شناسی
- جامعهشناسی اقتصادی و توسعه
- جامعهشناسی گروه‌های اجتماعی
- جامعهشناسی مسائل اجتماعی ایران
- توسعه اجتماعی ـ روستایی
- جامعهشناسی سیاسی
- جامعهشناسی فرهنگی
بازار کار جامعه شناسی
دانش‌آموختهان جامعه شناسی همانند اغلب دوره‌های علوم انسانی و علوم اجتماعی برای اخذ مشاغل بسیار مهم آماده می‌شوند. این مشاغل عبارت است از :
- حرفه مدد کاری اجتماعی
- حرفه مشاوره
- حرفه آزمایش و ارائه خدمات به زندانیان
- حرفه توسعه عملکرد کمیته‌ها
رتبه‌های قبولی علوم اجتماعی
در جدول زیر، رتبه‌های قبولی در رشته علوم اجتماعی آزمون سراسری سال 1396 مندرج شده است:
| نام دانشگاه | رتبه در منطقه | منطقه کنکور |
|---|---|---|
| دانشگاه شهيد بهشتي - تهران | 333 | منطقه 1 |
| دانشگاه الزهرا(س) - تهران | 1135 | منطقه 1 |
| دانشگاه اصفهان | 1657 | منطقه 1 |
| دانشگاه اصفهان | 1659 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 1879 | منطقه 1 |
| دانشگاه اصفهان | 1986 | منطقه 1 |
| دانشگاه الزهرا(س) - تهران | 2098 | منطقه 1 |
| دانشگاه اصفهان | 2433 | منطقه 1 |
| دانشگاه فردوسي - مشهد | 2450 | منطقه 1 |
| دانشگاه فردوسي - مشهد | 2625 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 2629 | منطقه 1 |
| دانشگاه اصفهان | 3007 | منطقه 1 |
| دانشگاه شيراز | 3067 | منطقه 1 |
| دانشگاه شيراز | 3117 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 3156 | منطقه 1 |
| دانشگاه شيراز | 3188 | منطقه 1 |
| دانشگاه شيراز | 3194 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 3904 | منطقه 1 |
| دانشگاه كاشان | 3954 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 4135 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 4218 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 4678 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 4897 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 5273 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 8430 | منطقه 1 |
| دانشگاه تبريز | 8588 | منطقه 1 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 8819 | منطقه 1 |
| دانشگاه شهيد بهشتي - تهران | 1230 | منطقه 2 |
| دانشگاه اصفهان | 1878 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد بهشتي - تهران | 2381 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 2538 | منطقه 2 |
| دانشگاه كاشان | 3094 | منطقه 2 |
| دانشگاه كاشان | 3263 | منطقه 2 |
| دانشگاه الزهرا(س) - تهران | 3437 | منطقه 2 |
| دانشگاه يزد | 3586 | منطقه 2 |
| دانشگاه اصفهان | 3732 | منطقه 2 |
| دانشگاه خوارزمي - تهران (محل تحصيل كرج) | 3732 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 4039 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 4190 | منطقه 2 |
| دانشگاه اصفهان | 4372 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 4615 | منطقه 2 |
| دانشگاه كاشان | 4754 | منطقه 2 |
| دانشگاه اصفهان | 4839 | منطقه 2 |
| دانشگاه بيرجند | 4895 | منطقه 2 |
| دانشگاه الزهرا(س) - تهران | 5072 | منطقه 2 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 5178 | منطقه 2 |
| دانشگاه بوعلي سينا - همدان | 5220 | منطقه 2 |
| دانشگاه يزد | 5336 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 5644 | منطقه 2 |
| دانشگاه يزد | 6124 | منطقه 2 |
| دانشگاه كاشان | 6197 | منطقه 2 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 6239 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 6339 | منطقه 2 |
| دانشگاه شيراز | 6396 | منطقه 2 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 6576 | منطقه 2 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 6612 | منطقه 2 |
| دانشگاه كاشان | 7117 | منطقه 2 |
| دانشگاه بوعلي سينا - همدان | 7147 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 7235 | منطقه 2 |
| دانشگاه يزد | 7395 | منطقه 2 |
| دانشگاه بيرجند | 7541 | منطقه 2 |
| دانشگاه بوعلي سينا - همدان | 7798 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 7838 | منطقه 2 |
| دانشگاه كردستان - سنندج | 7902 | منطقه 2 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 8108 | منطقه 2 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 8276 | منطقه 2 |
| دانشگاه كردستان - سنندج | 8475 | منطقه 2 |
| دانشگاه مازندران - بابلسر | 8753 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 9690 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 9805 | منطقه 2 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 9855 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 10194 | منطقه 2 |
| دانشگاه ياسوج | 10215 | منطقه 2 |
| دانشگاه بوعلي سينا - همدان | 10338 | منطقه 2 |
| دانشگاه بيرجند | 10372 | منطقه 2 |
| دانشگاه بيرجند | 10772 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 10872 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 11246 | منطقه 2 |
| دانشگاه بيرجند | 11520 | منطقه 2 |
| دانشگاه رازي کرمانشاه | 13061 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 13590 | منطقه 2 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 14450 | منطقه 2 |
| دانشگاه سيستان و بلوچستان - زاهدان | 15007 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 15643 | منطقه 2 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 16494 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 16910 | منطقه 2 |
| دانشگاه سيستان و بلوچستان - زاهدان | 18554 | منطقه 2 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 18721 | منطقه 2 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 19187 | منطقه 2 |
| دانشگاه فردوسي - مشهد | 2166 | منطقه 3 |
| دانشگاه يزد | 3448 | منطقه 3 |
| دانشگاه فردوسي - مشهد | 4180 | منطقه 3 |
| دانشگاه فردوسي - مشهد | 4242 | منطقه 3 |
| دانشگاه فردوسي - مشهد | 4258 | منطقه 3 |
| دانشگاه بيرجند | 4627 | منطقه 3 |
| دانشگاه اصفهان | 5106 | منطقه 3 |
| دانشگاه بيرجند | 5344 | منطقه 3 |
| دانشگاه الزهرا(س) - تهران | 5530 | منطقه 3 |
| دانشگاه كاشان | 5554 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 5765 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 5785 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 6102 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 6378 | منطقه 3 |
| دانشگاه سيستان و بلوچستان - زاهدان | 6560 | منطقه 3 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 6670 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد باهنر - كرمان | 6722 | منطقه 3 |
| دانشگاه سيستان و بلوچستان - زاهدان | 6791 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 6900 | منطقه 3 |
| دانشگاه هرمزگان - بندرعباس | 6908 | منطقه 3 |
| دانشگاه سيستان و بلوچستان - زاهدان | 7329 | منطقه 3 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 7329 | منطقه 3 |
| دانشگاه يزد | 7397 | منطقه 3 |
| دانشگاه اصفهان | 7489 | منطقه 3 |
| دانشگاه كردستان - سنندج | 7595 | منطقه 3 |
| دانشگاه كردستان - سنندج | 7604 | منطقه 3 |
| دانشگاه هرمزگان - بندرعباس | 7666 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 7799 | منطقه 3 |
| دانشگاه ياسوج | 7877 | منطقه 3 |
| دانشگاه هرمزگان - بندرعباس | 7925 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 8054 | منطقه 3 |
| دانشگاه هرمزگان - بندرعباس | 8078 | منطقه 3 |
| دانشگاه بيرجند | 8509 | منطقه 3 |
| دانشگاه گلستان - گرگان | 8509 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 8790 | منطقه 3 |
| دانشگاه كاشان | 8830 | منطقه 3 |
| دانشگاه بوعلي سينا - همدان | 8957 | منطقه 3 |
| دانشگاه يزد | 9058 | منطقه 3 |
| دانشگاه كردستان - سنندج | 9082 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 9277 | منطقه 3 |
| دانشگاه بيرجند | 9662 | منطقه 3 |
| دانشگاه گلستان - گرگان | 9938 | منطقه 3 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 10749 | منطقه 3 |
| دانشگاه سيستان و بلوچستان - زاهدان | 10900 | منطقه 3 |
| دانشگاه ياسوج | 11128 | منطقه 3 |
| دانشگاه بيرجند | 11298 | منطقه 3 |
| دانشگاه سيستان و بلوچستان - زاهدان | 11618 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 11821 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 11994 | منطقه 3 |
| دانشگاه يزد | 12057 | منطقه 3 |
| دانشگاه شيراز | 12099 | منطقه 3 |
| دانشگاه هرمزگان - بندرعباس | 12307 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 12848 | منطقه 3 |
| دانشگاه كاشان | 13031 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 13152 | منطقه 3 |
| دانشگاه رازي کرمانشاه | 13195 | منطقه 3 |
| دانشگاه هرمزگان - بندرعباس | 13942 | منطقه 3 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 14547 | منطقه 3 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 14663 | منطقه 3 |
| دانشگاه گلستان - گرگان | 14823 | منطقه 3 |
| دانشگاه يزد | 15550 | منطقه 3 |
| دانشگاه ياسوج | 15953 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 16011 | منطقه 3 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 16526 | منطقه 3 |
| دانشگاه شهيد چمران اهواز | 16669 | منطقه 3 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 17283 | منطقه 3 |
| دانشگاه گيلان - رشت | 18062 | منطقه 3 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 19399 | منطقه 3 |
| دانشگاه تبريز | 19681 | منطقه 3 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 20454 | منطقه 3 |
| دانشگاه ياسوج | 21762 | منطقه 3 |
| دانشگاه آيت الله بروجردي - بروجرد | 29258 | منطقه 3 |
| دانشگاه ايلام | 32067 | منطقه 3 |
