شیمی علم خواص ماده و تغییرات و تولید آن است. دو گرایش شیمی در مقطع کارشناسی شامل شیمی کاربردی و شیمی محض است.رشته شیمی کاربردی کاربرد اصول و تئوری‌های شیمی برای پاسخ به یک سوال خاص یا حل یک مساله دنیای واقعی است برخلاف شیمی محض ، که هدف از آن افزایش دانش در رابطه با علم شیمی است.
شیمی کاربردی به‌‌عنوان زیرمجموعه گروه شیمی، فعالیت‌های علمی خود را از سال ۱۹۶۶ آغاز کرد و به‌‌عنوان یک گروه در سال ۱۹۹۱ تاسیس شد.
رشته‌های زیرمجموعه
توسعه علم و فناوری مزایای بسیاری به ما داده است. شیمی رشته‌ای است که در توسعه علم و فناوری بسیار مؤثر بوده است. فناوری پیشرفته غالباً به تحقیقات اساسی نیاز دارد. بنابراین ، رشته شیمی کاربردی گروه‌های شیمیایی متنوعی را شامل می‌شود که روی مواد مختلفی از جمله ترکیبات فلزی ، ترکیبات معدنی و آلی ، پلیمرها ، پروتئین‌ها و غیره کار میکند و تحقیقات اساسی در رابطه با کاربردهای آنها انجام می‌دهد. این دوره به سه رشته تقسیم می‌شود
(۱) شیمی آلی و ماکرومولکولی
(۲) شیمی فیزیکی و معدنی
(۳) بیوتکنولوژی و مهندسی شیمی
حوزه شیمی آلی و ماکرومولکولی بر اساس درک عمیق و کنترل دقیق انواع واکنشهای شیمیایی در تلاش است تا با طراحی فرآیندهای جدید برای سنتز مواد و ایجاد مواد کاربردی جدید، به پیشرفت جامعه مدرن کمک کند. گروه‌های تحقیقاتی در این زمینه در تلاشند اهداف جدیدی مانند روش‌های سنتز آلی و پلیمرها، واکنشهای کاتالیز شده با هترواتوم و فلز انتقالی، فرآیندهای شیمیایی دوستدار محیط زیست، مواد مولکولی آلی اکسایش فعال، رساناهای آلی (فوق العاده) و مواد مشتق شده از چند منظوره‌سازی و مواد کاربردی آنها بر اساس پلیمرهای آلی.
آشنایی با شیمی کاربردی
حوزه شیمی فیزیکی و معدنی به مواد جامد عملکردی با ساختارهای نانو و ساختارهای معدنی و آلی، پلیمر و سیستم‌های ترکیبی آنها از نظر ویژگی‌های فیزیکی شیمیایی اساسی آنها و همچنین کاربردهای آنها در کاتالیزورها، سنسورها، دستگاه‌های الکترونیکی، متمرکز شده است. این افراد شامل سنتز مواد مزوپور و کاربردهای آن بر روی کاتالیزورها و حسگرهای گاز، طیف سنجی فوتوالکترون نانو کربن‌ها و مواد ترکیبی آلی- معدنی، توسعه حسگرهای شیمیایی مبتنی بر پلیمر، تهیه نانوذرات آلی نجیب و کاربردهای آنها و تکنیک‌های استخراج مایع عناصر کمیاب زمین
گروه‌های تحقیقاتی با تمرکز بر روابط عملکرد ساختاری در مولکول‌های زیستی مانند پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک، روش‌های جداسازی و تصفیه فاضلاب، بیوتکنولوژی گیاهی، مهندسی پروتئین و کاربرد روش‌های تولید پروتئین در زیست شناسی و پزشکی مصنوعی وجود دارد.
دانشجویان به تسلط بر روش‌های اساسی و پیشرفته ترغیب می‌شوند و در زمینه‌های فوق درگیر مطالعات می‌شوند. این دوره محققانی را که با دانش و فن‌آوری‌های شیمی در توسعه شیمی کاربردی مشغول به کار هستند به دست می‌آورد.
معرفی رشته شیمی کاربردی
شیمی کاربردی یکی از گرایش‌های رشته شیمی است که مسائل مربوط به کاربردهای شیمی در صنایع را بررسی میکند. داوطلبان علاقه‌مند به این رشته باید در دروس شیمی، فیزیک و ریاضی دبیرستان قوی باشند تا بتوانند در زمان انتخاب رشته این رشته را انتخاب نمایند.
شایان ذکر است بسیاری از دانشگاه‌های مطرح و جامع ایران دارای رشته شیمی کاربردی هستند و از این رو، علاقه‌مندان به این رشته امکان تحصیل در دانشگاه‌های برتر کشور را دارند.
سر فصل دروس شیمی کاربردی و تعداد واحدها
- تعداد کل واحدها : ۱۳۷ واحد
- دروس عمومی: ۲۰ واحد
- دروس پایه: ۲۶ واحد
- دروس الزامی مشترک : ۵۹ واحد
- دروس الزامی اختصاصی : ۱۷ واحد
- دروس اختیاری : ۱۵ واحد
گرایش‌های ارشد شیمی کاربردی
- شیمی گرایش شیمی فیزیک
- شیمی گرایش شیمی آلی
- شیمی گرایش شیمی معدنی
- شیمی گرایش شیمی تجزیه
- شیمی کاربردی
- فیتو شیمی
- نانو شیمی
- آموزش شیمی
- پیشرانه‌ها
- شیمی گرایش شیمی پلیمر
- علوم و تکنولوژی پلیمر
- شیمی گرایش شیمی دریا
- شیمی دارویی
- شیمی کاتالیست
گرایش‌های دکترای شیمی کاربردی
- شیمی گرایش شیمی فیزیک
- شیمی گرایش شیمی آلی
- شیمی گرایش شیمی تجزیه
- شیمی گرایش شیمی معدنی
- فیتو شیمی
- نانو شیمی
بازار کار رشته شیمی کاربردی
فارغ‌التحصیلان رشته شیمی کاربردی در مقطع کارشناسی نسبت به شیمی محض به علت اینکه با مفاهیمی که در صنعت شیمی مطرح است آشنایی بیشتری پیدا کرده‌اند، راحتتر جذب بازار کار می‌شوند. فارغ‌التحصیلان شیمی کاربردی نقش اصلی را در صنایع شیمیایی و نهادهای دولتی مرتبط با شیمی دارند. این زنان و مردان معمولاً دارای مدارک اولیه علمی هستند و پس از کار در ابتدا به‌‌عنوان شیمیدان، به سمت‌هایی می‌روند که در درجه اول مهندسی و مدیریت هستند. ترکیبی از دوره‌های شیمی و مدیریت در این درجه، دانش‌جویانی را توسعه می‌دهد که مهارت لازم را برای انجام طیف گسترده‌ای از نقش‌ها در صنعت، تجارت و دولت دارند. آنها مهارت‌های شیمی را برای داشتن دانشمندان یا محققان عملی کارآمد و مهارت‌های تجاری برای داشتن مدیران و رهبران موثر دارند. به همین ترتیب، آنها قادر خواهند بود به راحتی به سمت موقعیت‌ها و چالش‌های جدید درون یا بین سازمان‌ها حرکت کنند
آینده شغلی شیمی کاربردی
شیمی کاربردی در تقاطع رشته های مختلف علمی مانند شیمی، فیزیک، زیست شناسی و مهندسی قرار دارد. این امر فارغ التحصیلان شیمی کاربردی را به افرادی با دانش و مهارت های متنوع تبدیل می کند که می توانند در طیف گسترده ای از صنایع و زمینه ها اشتغال به کار پیدا کنند.
نوآوری و پیشرفت
دنیای امروز به طور مداوم در حال تغییر و تحول است و این امر نیاز به نوآوری و پیشرفت در زمینه های مختلف از جمله علم شیمی را به وجود می آورد. فارغ التحصیلان رشته شیمی کاربردی با داشتن دانش و مهارت های لازم می توانند در این راستا نقش موثری ایفا کنند.
نیاز فزاینده به مواد جدید
با رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات، نیاز به مواد جدید با خواص و عملکردهای نوظهور نیز افزایش می یابد. فارغ التحصیلان رشته شیمی کاربردی می توانند در زمینه تولید و توسعه این مواد نقش داشته باشند.
تمرکز بر روی مسائل زیست محیطی
در سال های اخیر، توجه به مسائل زیست محیطی افزایش یافته است. شیمی کاربردی می تواند در زمینه هایی مانند توسعه منابع انرژی پایدار، تصفیه آلاینده ها و یافتن راه حل هایی برای چالش های زیست محیطی نقش موثری ایفا کند.
گرایش های شغلی
شیمی به عنوان یک علم بنیادی، گرایش‌های شغلی مختلفی را در سطوح مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به دانشجویان ارائه می‌دهد. این تنوع، فرصت‌های شغلی متعددی را برای فارغ‌التحصیلان شیمی کاربردی در صنایع مختلف ایجاد میکند. با توجه به تنوع و گستردگی آن، فارغ التحصیلان می توانند در گرایش های شغلی مختلفی مشغول به کار شوند. برخی از این گرایش های شغلی عبارتند از:
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
شیمی نقش اساسی در اکتشاف، استخراج، فرآوری و پالایش نفت، گاز و سایر مواد خام هیدروکربنی دارد. فارغ التحصیلان شیمی کاربردی می توانند در این زمینه ها در مشاغلی مانند مهندس فرآیند، مهندس کنترل کیفیت، مهندس پژوهش و توسعه و … مشغول به کار شوند.
صنایع غذایی
شیمی در بسیاری از مراحل تولید مواد غذایی، از جمله فرآوری مواد اولیه، کنترل کیفیت، توسعه محصولات جدید و … کاربرد دارد. آنها می توانند در این زمینه ها در مشاغلی مانند تکنسین آزمایشگاه، مهندس تولید، مهندس تضمین کیفیت و … مشغول به کار شوند.
صنایع دارویی
شیمی نقش اساسی در تولید داروها، مکمل های غذایی و سایر محصولات دارویی دارد. فارغ التحصیلان شیمی کاربردی می توانند در این زمینه ها در مشاغلی مانند شیمیدان دارویی، فرمولاسیون، مهندس تحقیق و توسعه و … مشغول به کار شوند.
صنایع آرایشی و بهداشتی
شیمی در تولید انواع محصولات آرایشی و بهداشتی مانند کرم ها، لوسیون ها، شامپوها و … کاربرد دارد. آنها می توانند در این زمینه ها در مشاغلی مانند تکنسین آزمایشگاه، مهندس تولید، مهندس تحقیق و توسعه و … مشغول به کار شوند.
صنایع نساجی
شیمی در تولید الیاف، رنگ ها و سایر مواد اولیه نساجی کاربرد دارد. آنها می توانند در این زمینه ها در مشاغلی مانند مهندس نساجی، مهندس رنگرزی، مهندس چاپ و تکمیل و … مشغول به کار شوند.
صنایع رنگ و رزین
شیمی در تولید انواع رنگ ها، رزین ها و پوشش ها کاربرد دارد. فارغ التحصیلان شیمی کاربردی می توانند در این زمینه ها در مشاغلی مانند مهندس رنگ، مهندس رزین، مهندس کنترل کیفیت و … مشغول به کار شوند.
نانوتکنولوژی
نانوتکنولوژی یکی از شاخه های نوظهور علم مواد است که در آن از ذرات و ساختارهای در مقیاس نانومتر برای ایجاد مواد و محصولات جدید با خواص منحصر به فرد استفاده می شود. فارغ التحصیلان شیمی کاربردی می توانند با گذراندن دوره های تخصصی در این زمینه مشغول به کار شوند.
