اگر تمایل به ایجاد تغییر در بخشی از جامعه دارید و به دنبال تأثیرگذاری در ابعاد خرد و کلان جامعه هستید می‌توانید به انتخاب رشته مددکاری اجتماعی فکر کنید. مددکاری اجتماعی حرفه‌ای است مبتنی بر دانش‌ها، ارزش‌ها و مهارت‌های خاص که به افراد، گروه‌ها و جامعه در جهت بهبود شرایط و رسیدن به بهزیستی‌شان کمک می‌کند. این رشته ترکیبی از دانش‌های جامعه شناسی، روانشناسی، حقوق، سیاست، توانبخشی، مشاوره، مددکاری اجتماعی و … است. 
مسیرهای متفاوت مددکاری اجتماعی
انواع مددکاری اجتماعی
مددکاری اجتماعی به دو صورت انجام می‌گیرد:
مددکاری اجتماعی مستقیم و مددکاری اجتماعی غیر مستقیم.
در مددکاری اجتماعی مستقیم، مددکاران اجتماعی به‌طور مستقیم با افراد، گروه‌ها و جوامع فعالیت می‌کنند و در این حیطه فعالیت‌های مددکاران اجتماعی به سه دستۀ مددکاری اجتماعی فردی، مددکاری اجتماعی گروهی، مددکاری اجتماعی جامعه تقسیم می‌شود.
در بحث مددکاری اجتماعی غیر مستقیم، مددکاران اجتماعی به‌صورت غیرمستقیم با افراد کار می‌کنند و فعالیت‌های مددکاران اجتماعی در این زمینه شامل، برنامه‌ریزی اجتماعی، خدمات اجتماعی، اقدام اجتماعی و پژوهش است و در واقع مددکاران اجتماعی این حیطه‌ها، به عنوان کارگزاران اجتماعی فعالیت دارند.
رشته مددکاری اجتماعی
مددکاری اجتماعی (Social Work) یکی از رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی است که هدف اصلی آن کمک به ارتقاء کیفیت زندگی افراد، خانواده‌ها، گروه‌ها و جوامع از طریق حمایت، مشاوره، توانمندسازی و پیگیری حقوق آن‌هاست. مددکاران اجتماعی نقش مهمی در کاهش آسیب‌های اجتماعی، حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، و ایجاد عدالت اجتماعی دارند.
اهداف رشته
-
کمک به افراد برای حل مشکلات شخصی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی
-
ارتقاء سلامت روان و رفاه اجتماعی
-
کاهش آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، کودک‌آزاری، خشونت خانگی، طلاق و بزهکاری
-
توانمندسازی گروه‌های آسیب‌پذیر (زنان سرپرست خانوار، سالمندان، کودکان بی‌سرپرست، معلولان و…)
-
توسعه خدمات اجتماعی در سطح جامعه
مقاطع تحصیلی رشته مددکاری اجتماعی
دوره کارشناسی
در دوره‌ی کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران از تمامی رشته‌های ریاضی، تجربی و انسانی پذیرش دانشجو دارد. همچنین در دانشگاه‌های علامه طباطبایی، دانشگاه شاهد تهران و دانشگاه خوارزمی از رشته‌ی انسانی پذیرش این رشته دارند و در دانشگاه‌های آزاد و علمی کاربردی و پیام نور هم تعدادی پذیرش این رشته دارند.
دوره کارشناسی ارشد رشته مددکاری اجتماعی
در دوره‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه‌های علامه طباطبائی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه سراسری یزد با شرط مصاحبه پذیرش این رشته دارند.
دوره دکتری رشته مددکاری اجتماعی
در دوره‌ی دکتری دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و دانشگاه علامه طباطبائی پذیرش این رشته را دارند.
آینده شغلی رشته مددکاری
رشته مددکاری اجتماعی، رشته‌ای پویا و انسان‌محور است که به مددکاران اجتماعی امکان می‌دهد تا به افراد، خانواده‌ها و جوامع در حل مشکلاتشان و ارتقای کیفیت زندگیشان یاری برسانند. با توجه به ماهیت این رشته، مددکاران اجتماعی در طیف گسترده‌ای از زمینه‌ها، از جمله بهداشت و درمان، آموزش، خدمات اجتماعی، عدالت کیفری و سازمان‌های غیردولتی (NGOs) می‌توانند فعالیت کنند.
فرصت‌های شغلی برای مددکاران اجتماعی
با توجه به ماهیت این رشته، تقاضا برای مددکاران اجتماعی در ایران و سراسر جهان وجود دارد و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در طیف گسترده‌ای از زمینه‌ها مشغول به کار شوند.
خدمات اجتماعی
مددکاران اجتماعی در سازمان‌های دولتی و غیردولتی خدمات اجتماعی به افراد و خانواده‌هایی که با مشکلات مختلفی مانند فقر، سوء استفاده، خشونت خانگی، اعتیاد به مواد مخدر و مشکلات بهداشت روان دست و پنجه نرم می‌کنند، ارائه می‌کنند.
بهداشت و درمان
مددکاران اجتماعی در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز بهداشت روان با بیماران و خانواده‌هایشان همکاری می‌کنند تا به آنها در مقابله با بیماری، مدیریت شرایط مزمن و ارتقای سلامت روانشان کمک کنند.
آموزش
مددکاران اجتماعی در مدارس با دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها همکاری می‌کنند تا به آنها در حل مشکلات تحصیلی، اجتماعی و رفتاری دانش‌آموزان کمک کنند.
عدالت کیفری
مددکاران اجتماعی در سیستم عدالت کیفری با مجرمان، قربانیان و خانواده‌هایشان همکاری می‌کنند تا به آنها در بازپروری، پیشگیری از جرم و ارتقای سلامت روانشان کمک کنند.
سازمان‌های غیردولتی (NGOs)
مددکاران اجتماعی در NGOs در زمینه‌های مختلفی مانند توسعه جامعه، حقوق بشر، امدادرسانی در مواقع بحران و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر فعالیت می‌کنند.
مددکاران اجتماعی می‌توانند در زمینه‌های دیگری مانند
- مشاوره: ارائه مشاوره فردی، خانوادگی و گروهی به افراد و خانواده‌ها در مورد مسائل مختلف
- پژوهش: انجام تحقیقات در زمینه‌های مختلف مرتبط با مددکاری اجتماعی
- تدریس: تدریس در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی
چالش‌های پیش روی مددکاران اجتماعی:
- بار کاری زیاد: مددکاران اجتماعی به طور معمول با حجم کاری بالایی مواجه هستند و باید به تعداد زیادی از مراجعان رسیدگی کنند.
- شرایط کاری دشوار: مددکاران اجتماعی در بسیاری از موارد با افراد و خانواده‌هایی که با مشکلات چالش‌برانگیزی روبه‌رو هستند، کار می‌کنند. این امر می‌تواند از نظر روحی و عاطفی برای آنها فرساینده باشد.
- کمبود حقوق و مزایا: در برخی از کشورها، مددکاران اجتماعی حقوق و مزایای کافی دریافت نمی‌کنند..
نکاتی برای موفقیت در مددکاری اجتماعی:
- داشتن مهارت‌های ارتباطی قوی: مددکاران اجتماعی باید بتوانند به طور موثر با افراد از طبقات اجتماعی، قومیت‌ها و پیشینه‌های مختلف ارتباط برقرار کنند.
- داشتن همدلی و شفقت: مددکاران اجتماعی باید بتوانند خود را جای مراجعانشان بگذارند و احساسات آنها را درک کنند.
- داشتن مهارت‌های حل مسئله: مددکاران اجتماعی باید بتوانند به طور خلاقانه به مشکلات مراجعانشان رسیدگی کنند و راه‌حل‌های مناسب ارائه دهند.
- داشتن تعهد به عدالت اجتماعی: مددکاران اجتماعی باید به عدالت اجتماعی و برابری برای همه افراد متعهد باشند.
بازار کار رشته مددکاری اجتماعی
رشته مددکاری از جمله رشته‌هایی است که داوطلبان هر سه گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی و علوم انسانی می‌توانند آن را انتخاب کنند همچنین دانشجویان این رشته باید در دوران تحصیل 24 واحد کارورزی و پس از فارغ‌التحصیلی 2 سال طرح بگذرانند. این دو ویژگی رشته فوق را متمایز ساخته است، چرا که فارغ‌التحصیلان این رشته به دلیل تجربه ناشی از 24 واحد کارورزی در 6 واحد مستقل و 2 سال طرح در سازمان‌ها و مؤسسه‌های دولتی، از موقعیت شغلی مناسبی برخوردار هستند.
در واقع هر جایی که اداره رفاه یا امور اجتماعی هست، مددکار اجتماعی می‌تواند در آنجا حضور داشته و مسؤولیتی را بر عهده بگیرد. در نتیجه فارغ‌التحصیلان این رشته مشکل اشتغال ندارند. اما با وجود مزیت‌های آن، باید پذیرفت که رشته مددکاری با مشکلاتی نیز گریبانگیر است که در این میان گمنام بودن رشته مددکاری در جامعه و حتی در بین جوانان و داوطلبان کنکور مشکل بسیار بزرگی است.
- اداره‌ی بهزیستی و کمیتۀ امداد
- مدارس
- بیمارستان‌ها و بیمارستان‌های روانی
- صنعت
- کار با خانواده‌ها
- سالمندان
- در همه‌ی مؤسسات مربوط به سازمان بهزیستی
- فعالیت به‌صورت کلان و ارائه‌ی برنامه‌های اجتماعی
- بانک‌ها
برخی از نرم‌افزارهای کاربردی مددکاری اجتماعی عبارت است از:
- مسلط بودن به مهارت‌های 7 گانۀ ICDL
- SPSS
- MAXQDA