استقلال مالی دانشگاه‌ها یکی از مسائل حیاتی نظام آموزش عالی کشور است که در صورت تحقق، به افزایش کیفیت علمی و پژوهشی منجر خواهد شد.
انتقاد از وابستگی دانشگاه‌ها به بودجه نفتی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتقاد از اتکای بیش از حد دانشگاه‌ها به اعتبارات دولتی، تأکید کرد که این وابستگی مالی، استقلال نهادهای دانشگاهی را زیر سؤال می‌برد. حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه در نشست هیئت اندیشه‌ورز خراسان رضوی، بر ضرورت استقلال مالی و عملیاتی دانشگاه‌ها تأکید کرد و آن را راهی برای توانمندسازی علمی کشور دانست.
جلسات اندیشه‌ورز باید هدفمند باشند
خسروپناه با بیان اینکه صرف برگزاری جلسات بدون خروجی عملیاتی، بی‌فایده است، افزود: هیئت‌های اندیشه‌ورز باید طرح‌هایی را درون خود شکل دهند، بررسی کنند و پس از تکمیل، به شورای مرکزی ارسال کنند. تنها در این صورت می‌توان انتظار نتایج مؤثر و پایدار داشت.
نبود الگوی حکمرانی علم و فناوری، ضعف مهم نظام علمی
وی با اشاره به اولویت شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه حکمرانی علم و فناوری، اعلام کرد که تدوین یک الگوی جامع در این زمینه، امری ضروری است. به گفته او، هنوز مدلی مشخص برای مدیریت علمی کشور وجود ندارد و بدون آن نمی‌توان به تخصیص بهینه منابع یا استفاده مؤثر از ظرفیت نخبگان امیدوار بود.
وابستگی مالی، مانعی برای پیشرفت دانشگاه‌ها
خسروپناه با تأکید دوباره بر اهمیت استقلال مالی دانشگاه‌ها، اظهار داشت: دولت نباید صرفاً از طریق درآمدهای نفتی، دانشگاه‌ها را تغذیه کند. بلکه باید شرایطی فراهم شود تا این مراکز آموزشی بتوانند خودکفا باشند. تحقق استقلال مالی دانشگاه‌ها می‌تواند بستری مناسب برای ارتقاء سطح علمی و پژوهشی فراهم آورد.
مهاجرت نخبگان؛ تهدیدی برای آینده علمی کشور
در ادامه، وی به مسأله مهاجرت نخبگان پرداخت و گفت: باید موانع جذب و حفظ استعدادهای برتر در داخل کشور شناسایی و برطرف شود. نخبگان، سرمایه‌های راهبردی کشور هستند و نباید قربانی بروکراسی یا نگاه‌های بسته سیاسی شوند.
نقش کلیدی فرهنگستان علوم در سیاست‌گذاری علمی
دبیر شورا با اشاره به تعامل خوب فرهنگستان علوم با دبیرخانه شورا، این نهاد را یکی از پایه‌های تصمیم‌سازی در حوزه سیاست‌گذاری علمی دانست. از لزوم بهره‌برداری بیشتر از ظرفیت‌های آن سخن گفت.
رصد علمی کشور با کمک ISC و هوش مصنوعی
خسروپناه در پایان به نقش مؤسسه ISC در شیراز به‌عنوان پایگاه ملی رصد علم و فناوری اشاره کرد و خواستار همکاری بیشتر هیئت‌های اندیشه‌ورز استانی با این مرکز شد. وی همچنین استفاده از هوش مصنوعی را برای ساخت یک سامانه هوشمند ارزیابی نوآوری پیشنهاد داد.