عدم تجاری‌سازی پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه سلامت یکی از چالش‌های اصلی توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در ایران به شمار می‌رود.
سه مانع اصلی در مسیر تجاری‌سازی تحقیقات
دکتر محمد نوری، مدیر اقتصاد دانش‌بنیان دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، با اشاره به وضعیت فعلی نوآوری در کشور، تأکید کرد که بسیاری از پژوهش‌های دانشگاهی به دلیل فاصله با نیاز بازار، با موانعی جدی در مسیر تجاری‌سازی مواجه هستند. وی سه عامل اساسی را در این زمینه برشمرد:
۱. شکاف بین دانشگاه و صنعت
بخش بزرگی از پژوهش‌ها، به‌ویژه پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی، به دلیل ناآگاهی از اولویت‌های حوزه سلامت و کمبود زیرساخت‌های لازم، امکان تبدیل شدن به محصول تجاری را پیدا نمی‌کنند. نوری راهکار این چالش را در تقویت دفاتر انتقال فناوری (TTO) و جهت‌دهی پایان‌نامه‌ها به نیازهای واقعی جامعه دانست.
۲. کمبود سرمایه اولیه برای استارت‌آپ‌ها
وی ادامه داد: در سال‌های آغازین فعالیت، شرکت‌های نوآور برای جذب سرمایه با مشکل مواجه‌اند. راه‌حل پیشنهادی او، تأسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) با حمایت مشترک دولت و بخش خصوصی است.
۳. پیچیدگی‌های قانونی و مقرراتی
دریافت مجوزهای تولید، ثبت اختراعات و تأیید محصولات پزشکی فرآیندی طولانی و خسته‌کننده است. نوری بر ضرورت اصلاح قوانین و ایجاد مسیرهای تسهیل‌شده (Fast-Track) برای فناوری‌های نو به‌ویژه در حوزه دارو و تجهیزات تأکید کرد.
نقش کلیدی دانشگاه‌ها در توسعه فناوری سلامت
دکتر نوری معتقد است که عدم تجاری‌سازی پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه سلامت تنها مسئله‌ای اقتصادی نیست، بلکه با سلامت عمومی و بهره‌وری سیستم درمانی کشور نیز گره خورده است. به باور او، دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌توانند با ایفای نقش فعال در زیست‌بوم نوآوری، جایگاه ایران را در زنجیره ارزش جهانی فناوری ارتقا دهند.
راهکارها برای عبور از وضعیت فعلی
-
ایجاد پیوند ساختاری میان پژوهش، صنعت و بازار
-
راه‌اندازی شبکه منسجم میان دانشگاه، سرمایه‌گذاران و نهادهای اجرایی
-
تسهیل فرایندهای حقوقی و قانونی برای فناوری‌های سلامت
-
اراده حاکمیتی برای عبور از موانع شعاری و ساختاری