حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۱ با افزایش حدود ۵۷ درصدی برای گروه‌های حقوق‌بگیر، خبر خوش و برای کارفرمایان، یک اتفاق ناخوشایند بود. در این خبر، به جزئیات این ارقام و آثار آن پرداخته‌ایم.
جدول حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۱
| عنوان | شش ماه اول | ماه 7 تا 11 | اسفندماه | |
|---|---|---|---|---|
| حداقل دستمزد روزانه | 1393250 | 1393250 | 1393250 | |
| حداقل دستمزد ماهانه | 43190750 | 41797500 | 40404250 | |
| بن خوار و بار | 8500000 | 8500000 | 8500000 | |
| کمک هزینه مسکن | 6500000 | 6500000 | 6500000 | |
| حداقل دریافتی بدون فرزند و سابقه | 58190750 | 56797500 | 55404250 | |
| موارد خاص: | ||||
| حق اولاد (سرپرست خانوار) | 4179750 | 4179750 | 4179750 | |
| حق سنوات ماهانه (حداقل 1 سال سابقه کار) | 2170000 | 2100000 | 2030000 | |
| حق بیمه | ||||
| حق بیمه سهم کارگر (7 درصد) | 4073352.5 | 3975825 | 3878297.5 | |
| حق بیمه سهم کارفرما (23 درصد) | 13383872.5 | 13063425 | 12742977.5 | |
| جمع حق بیمه | 17457225 | 17039250 | 16621275 | |
| جمع‌بندی | ||||
| هزینه تمام شده حقوق و بیمه برای کارفرما | 71574622.5 | 69860925 | 68147227.5 | |
| دریافتی کارگر پس از کسر حق بیمه | 54117397.5 | 52821675 | 51525952.5 |
نکات جدول حقوق و دستمزد
- جدول فوق، مربوط به مشمولان قانون کار (بخش خصوصی و بعضی شرکت‌های دولتی) است؛ کارکنان بخش دولتی و سایر دستگاه‌ها، تابع قوانین خود هستند.
- اعداد جدول، بر مبنای «حداقل حقوق» است که به صورت متداول در بخش خصوصی پرداخت می‌شود. مشاغلی که در طرح «طبقه‌بندی مشاغل» قرار می‌گیرند، دارای جداول متفاوت (و اصولاً بالاتر) هستند.
- حق اولاد صرفاً به فردی تعلق می‌گیرد که قیم فرزند و سرپرست خانوار است.
- حق سنوات، به افرادی تعلق می‌گیرد که حداقل ۱ سال سابقه داشته باشند.
- علاوه بر موارد فوق، هزینه «عیدی» و «سنوات سالانه» لازم است توسط کارفرمایان در نظر گرفته شود.
واکنش‌ها به افزایش حقوق ۱۴۰۱
افزایش بی‌سابقه ۵۷ درصد حقوق و دستمزد، واکنش‌های مختلفی را در سطح جامعه داشته است که به تفکیک به آن‌ها می‌پردازیم.
مستمری‌بگیران تامین اجتماعی
خبر خوب برای مستمری‌بگیران تامین اجتماعی آن است که حداقل مستمری دریافتی آنان از حدود ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به حدود ۵ میلیون و ۷۰۰ هزارتومان افزایش می‌یابد. هر چند با توجه به حداقل هزینه‌های زندگی، ممکن است این افزایش، پاسخگوی نیاز آنان نباشد.
کارکنان بخش خصوصی
کارکنان بخش خصوصی نیز از این خبر استقبال کردند. اگرچه در مقایسه با مستمری‌بگیرن تامین اجتماعی، بعضی از آن‌ها ممکن است به دلایلی از جمله تعدیل نیرو توسط کارفرمایان، امکان استفاده از این حقوق را پیدا نکنند.
کارفرمایان بخش تولیدی
در بخش تولیدی، سهم عمده هزینه مربوط به ماشین آلات و مواد اولیه و سهم کمتر، متعلق به حقوق و دستمزد کارکنان است. از سوی دیگر، معمولاً در بخش تولیدی همزمان با افزایش هزینه‌های عمومی، قیمت محصولات نیز افزایش پیدا کرده و پوشش دهنده هزینه خواهد بود. اگرچه متاسفانه این افزایش قیمت محصولات مساوی است با تورم بیشتر.
کارفرمایان بخش خدماتی
بدون شک بیشترین فشار افزایش حقوق، متوجه کارفرمایان بخش خدماتی است که سهم قابل توجهی از اشتغال نیز متعلق به کسب‌وکارهای آنان است. در این بخش، بیشترین بار هزینه، متعلق به «حقوق و دستمزد» است و به همین خاطر، این افزایش، تاثیر قابل توجهی در هزینه کسب‌وکار آنان دارد.
در مواجهه با این مساله، کارفرمایان ناچار به اتخاذ یکی از تصمیمات زیر خواهند بود:
- کاهش هزینه‌های جانبی کسب‌وکار: در صورتی که شرکت مربوطه، هزینه‌های جانبی قابل کاهش داشته باشد، این هزینه‌ها در سال ۱۴۰۱ انجام نخواهند شد.
- افزایش هزینه خدمات قابل ارائه: راهکار دیگر، افزایش هزینه خدماتی است که توسط این کسب‌وکارها ارائه می‌شود. البته این اقدام در صورتی قابل انجام است که «کشش اقتصادی» برای چنین افزایش قیمتی وجود داشته باشد. همچنین، افزایش قیمت خدمات، منجر به ایجاد «تورم» در جامعه خواهد شد.
- صرف نظر از استخدام نیروی جدید: با توجه به افزایش چشمگیر هزینه استخدام، یکی از تصمیمات احتمالی کارفرمایان بخش خدماتی، صرف نظر از توسعه نیروی انسانی خواهد بود.
- تعدیل نیروی انسانی موجود: متاسفانه آخرین و دردناک‌ترین راهکار برای کارفرمایانی که امکان کاهش هزینه خود را ندارند، امکان افزایش هزینه خدمات را نیز نداشته و با نیروی حداقلی کسب و کار خود را اداره می‌کنند، تعدیل بخشی از نیروی انسانی و در نتیجه، افزایش بیکاری در جامعه خواهد بود.
- تعطیلی بنگاه: یکی از پیامدهای قابل انتظار، تعطیلی بخشی از بنگاه‌های اقتصادی است که افزایش هزینه برای آنان، راهی جز تعطیلی باقی نمی‌گذارد.
افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان دولت در مهرماه ۱۴۰۱
بر اساس اعلام دولت، حقوق کارکنان دولت از مهرماه سال ۱۴۰۱، یک میلیون تومان و حقوق بازنشستگان ۹۰۰ هزارتومان افزایش خواهد داشت. همچنین بنابر اظهارات دکتر سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران، ۱۵ درصد علاوه بر یک میلیون تومان (که برای کارکنان دولت در نظر گرفته شده) به حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها اضافه خواهد شد.
