بیمه بیکاری به افرادی پرداخت می‌شود که بدون میل و اراده خود بیکار شده باشند و در مدت زمانی که این بیمه را دریافت می‌کنند شاغل به کار نباشند. اگرچه، دریافت این بیمه مراحل اداری دارد و استمرار آن نیز مستلزم اثبات بیکار بودن فرد است و همچنین، از نظر زمانی نیز محدودیت دارد.
تعریف فرد بیکار
از نظر قانون بیمه بیکاری، فرد بیکار به شخصی گفته می‌شود که بدون میل و اراده خود بیکار شده است و همچنین آماده به کار باشد. این بیکاری همچنین ممکن است به علت تغییرات ساختار اقتصادی و یا حوادثی مانند سیل (همانند آنچه در بهار 1398 اتفاق افتاد)، زلزله، جنگ، آتش سوزی (مانند اتفاق ساختمان پلاسکو) و … باشد.
.تشخیص ارادی بودن یا غیرارادی بودن بیکاری فرد درخواست دهنده برعهده کمیته‌ای متشکل از نمایندگان سازمان تامین اجتماعی واداره کارواموراجتماعی محل اشتغال بیمه شده است.
شرایط دریافت بیمه بیکاری
- مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشند.
- تبعه کشورهای خارجی نباشند.
- مستمری‌بگیر بازنشسته و یا از کارافتاده کلی نباشند.
- دارای حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه باشند.
- در زمره صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری نباشد.
مدت پرداخت بیمه بیکاری
مدت دوره این بیمه بسته به سابقه افراد است. این مدت برای افراد مجرد حداکثر 36 ماه برای افراد متاهل حداکثر 50 ماه است. به‌همین خاطر توصیه می‌شود بیمه شدگان جوان تا حد امکان از این فرصت استفاده نکنند و آن را برای سال‌های میانی یا پایانی خدمت خود نگه دارند.
شرایط قطع بیمه بیکاری
اشتغال مجدد بیمه شده
در برخی موارد، فرد در کارگاه دیگری مشغول به کار می‌شود. در صورتی که اشتغال مجدد این فرد از طریق گزارش بازرسی بیمه یا به طرق دیگر مشخص گردد، بیمه وی قطع خواهد شد.
شرکت نکردن در دوره‌های کارآموزی
در راستای توانمندسازی افرادی که دچار بیکاری شده‌اند، اداره کار نسبت به برگزاری دوره‌های مهارت افزایی و کارآموزی اقدام می‌کند. در صورتی که فرد بدون عذر موجه در این دوره‌ها شرکت نکند، مقرری بیمه وی قطع خواهد شد.
قبول نکردن شغل تخصصی خود یا پیشنهاد مشابه
در صورتی که طی مدت بیکاری فرد، از سوی اداره کار شغلی به او پیشنهاد شود که همانند شغل پیشین فرد یا مشابه آن باشد و فرد از اشتغال به این شغل اجتناب کند، مقرری بیمه وی قطع خواهد شد.
مشمول استفاده از بازنشستگی یا از کارافتادگی
همانطور که در بخش محاسبه سوابق بیمه گفته شد، در صورتی که فرد از بیمه بیکاری استفاده کند، پرداخت حق بیمه و سابقه کاری وی توسط تامین اجتماعی استمرار خواهد یافت. به‌همین خاطر، ممکن است در حین دوره بیمه بیکاری، فرد به حدنصاب سن بازنشستگی برسد.
همچنین ممکن است در اثر حادثه یا بیماری فرد دچار از کارافتادگی گردد. در هر دو این موارد، بیمه بیکاری قطع خواهد شد و بیمه بازنشستگی یا از کارافتادگی جایگزین آن خواهد شد.
بازگشت بیمه شده به کار پیشین خود
در مواردی مشاهده شده که فرد درخواست صوری داده تا از بیمه‌بیکاری خود استفاده نماید در صورتی که شاغل به کار بوده و یا در آن زمان بیکار بوده اما مجدد به کار پیشین خود بازگشته است. در چنین موارد، بیمه بیکاری فرد قطع خواهد شد.
اتمام دوره زمانی بیمه بیکاری
همانطور که پیشتر عنوان شد، این بیمه دارای سقف زمانی است و در صورتی که با توجه به سابقه فرد، سقف زمانی بیمه بیکاری وی پر شود، مستمری مربوطه قطع خواهد شد.
فوت بیمه شده
در صورتی که بیمه شده فوت گردد، مستمری بیمه وی قطع خواهد شد و در صورت وجود افراد تحت تکفل و رعایت سایر مسائل قانونی، بیمه مستمری پس از فوت به بازماندگان پرداخت خواهد شد.
