دانشگاه فردوسی مشهد یکی از معتبرترین و قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران، به نام شاعر حماسه‌سرای ایرانی، حکیم ابوالقاسم فردوسی نام‌گذاری شده است. این دانشگاه که در شهر مقدس مشهد واقع شده، به عنوان سومین دانشگاه تأسیس‌شده در ایران و قطب علمی شرق کشور شناخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، دانشکده‌ها، امکانات، دستاوردها و ویژگی‌های برجسته دانشگاه فردوسی مشهد می‌پردازیم.
تاریخچه دانشگاه فردوسی مشهد
دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1328 با تبدیل آموزشگاه عالی بهداری به دانشکده پزشکی تأسیس شد و در سال 1334 با ایجاد دانشکده ادبیات و علوم انسانی فعالیت خود را گسترش داد. در سال 1353، نام این دانشگاه به افتخار حکیم ابوالقاسم فردوسی به دانشگاه فردوسی مشهد تغییر یافت. این دانشگاه در طول بیش از هفت دهه فعالیت، به یکی از مراکز برجسته آموزش عالی در ایران تبدیل شده و در سال 1398 جشن هفتادسالگی خود را برگزار کرد.
دانشکده‌ها و رشته‌های تحصیلی
دانشگاه فردوسی مشهد با دارا بودن 13 دانشکده، بیش از 435 رشته-مقطع در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می‌دهد. برخی از دانشکده‌های برجسته این دانشگاه عبارت‌اند از:
-
دانشکده ادبیات و علوم انسانی: شامل رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، تاریخ، جغرافیا و علوم اجتماعی.
-
دانشکده علوم: شامل رشته‌های فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و زمین‌شناسی.
-
دانشکده مهندسی: شامل مهندسی برق، مکانیک، عمران، کامپیوتر و صنایع.
-
دانشکده کشاورزی: با تمرکز بر علوم زراعی، باغبانی و گیاه‌پزشکی.
-
دانشکده الهیات و معارف اسلامی: ارائه‌دهنده رشته‌های فقه، علوم قرآنی و فلسفه اسلامی.
-
دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی: شامل رشته‌های مشاوره، روان‌شناسی و علوم تربیتی.
-
دانشکده علوم ریاضی: با تمرکز بر ریاضیات محض و کاربردی، آمار و علوم کامپیوتر.
-
دانشکده هنر نیشابور: ارائه‌دهنده رشته‌های مرتبط با هنر و معماری.
این دانشگاه با بیش از 25,000 دانشجو، از جمله بیش از 2,000 دانشجوی بین‌المللی از حدود 30 کشور، جایگاه ویژه‌ای در جذب دانشجویان خارجی دارد و در این زمینه رتبه اول را در میان دانشگاه‌های ایران کسب کرده است.
امکانات و زیرساخت‌ها
پردیس اصلی این دانشگاه با مساحتی بیش از 300 هکتار، یکی از بزرگ‌ترین پردیس‌های دانشگاهی ایران است که در منطقه‌ای مدرن در غرب مشهد، نزدیک به میدان آزادی و بلوار وکیل‌آباد واقع شده است. برخی از امکانات برجسته این دانشگاه عبارت‌اند از:
-
کتابخانه مرکزی: مجموعه‌ای گسترده از منابع علمی، کتاب‌ها و مقالات دیجیتال.
-
آزمایشگاه‌های مجهز: آزمایشگاه‌های تخصصی در حوزه‌های مهندسی، علوم پایه و کشاورزی.
-
خوابگاه‌های دانشجویی: امکانات اقامتی مناسب برای دانشجویان داخلی و بین‌المللی.
-
فضاهای ورزشی و فرهنگی: سالن‌های ورزشی، استخر، زمین‌های دوچرخه‌سواری و فضاهای فرهنگی برای فعالیت‌های دانشجویی.
-
حمل‌ونقل داخلی: استفاده از اتوبوس، ون و دوچرخه‌های اشتراکی برای تردد در پردیس وسیع دانشگاه.
-
پژوهشکده‌ها: 8 پژوهشکده فعال در زمینه‌هایی مانند علوم گیاهی، زمین‌لرزه‌شناسی و فناوری زیارت و گردشگری.
پردیس دانشگاه به دلیل فضای سبز گسترده و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، به عنوان یکی از زیباترین و سبزترین پردیس‌های دانشگاهی کشور شناخته می‌شود.
دستاوردها و افتخارات
دانشگاه فردوسی مشهد در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی جایگاه ممتازی دارد. بر اساس گزارش پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، این دانشگاه در شاخص‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و فناوری رتبه 2 تا 5 را در میان دانشگاه‌های ایران کسب کرده است. همچنین، در رتبه‌بندی ISC سال 2018، رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده است. این دانشگاه تاکنون بیش از 45,734 مقاله داخلی و 21,050 مقاله بین‌المللی منتشر کرده و 51 مجله تخصصی و 132 همایش علمی برگزار کرده است.
افتخارات دیگر دانشگاه شامل:
-
کسب رتبه اول فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در میان دانشگاه‌های ایران.
-
رتبه اول در جشنواره نشریات دانشجویی و فعالیت‌های انجمن‌های علمی دانشجویی.
-
موفقیت در المپیادهای علمی ملی و بین‌المللی در رشته‌هایی مانند شیمی و ریاضی.
-
همکاری‌های گسترده با دانشگاه‌ها و مؤسسات بین‌المللی، از جمله انعقاد تفاهمنامه با دانشگاه‌های خارجی.
مزایا و ویژگی‌های برجسته
-
جایگاه علمی: دانشگاه فردوسی مشهد به دلیل کیفیت بالای آموزش و پژوهش، یکی از برترین دانشگاه‌های سطح یک ایران است.
-
تنوع رشته‌ها: ارائه بیش از 180 برنامه تحصیلی در مقاطع مختلف.
-
جذب دانشجویان بین‌المللی: میزبانی از دانشجویان کشورهای مختلف، به‌ویژه از افغانستان، سوریه و عراق.
-
محیط سبز و پایدار: پردیسی با چشم‌انداز مطلوب و امکانات حمل‌ونقل سبز مانند دوچرخه‌های اشتراکی و اکوتر برقی.
-
همکاری‌های صنعتی و علمی: انعقاد تفاهمنامه با سازمان‌هایی مانند شرکت ملی نفت ایران و شورای اسلامی شهر مشهد.
نحوه پذیرش و ثبت‌نام
دانشگاه فردوسی مشهد از طریق آزمون سراسری سازمان سنجش آموزش کشور در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد. برای دانشجویان بین‌المللی، شرایط خاصی مانند معدل، سن و گواهی زبان فارسی (آزفا) اعمال می‌شود. اطلاعات بیشتر در وب‌سایت رسمی دانشگاه و سامانه پذیرش دانشجویان بین‌المللی (fum-admission.ir) در دسترس است.
چالش‌ها و انتقادات
با وجود دستاوردهای متعدد، دانشگاه فردوسی مشهد در سال‌های اخیر با چالش‌هایی مانند اخراج برخی اساتید و دانشجویان به دلایل سیاسی مواجه بوده است. برای مثال، اخراج اساتید منتقد و تفکیک جنسیتی در برخی فضاهای دانشگاه انتقاداتی را به دنبال داشته است. این مسائل در برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح شده، اما اطلاعات رسمی و تأییدشده در این زمینه محدود است.
نتیجه‌گیری
دانشگاه فردوسی مشهد با تاریخچه‌ای غنی، امکانات مدرن و دستاوردهای علمی برجسته، یکی از مهم‌ترین مراکز آموزش عالی ایران است. این دانشگاه با تمرکز بر آموزش، پژوهش و نوآوری، نقش کلیدی در توسعه علمی و فرهنگی منطقه و کشور ایفا می‌کند. اگر به دنبال تحصیل در محیطی پویا و با امکانات پیشرفته هستید، دانشگاه فردوسی مشهد گزینه‌ای ایده‌آل است.
