معرفی و انتخاب رشته زمین شناسی
چرا و چگونه زمین لرزه رخ می‌دهد؟ نحوه فعالیت آتشفشان‌ها چگونه است؟ زمین چگونه به‌وجود آمده است و تاریخچه آن چیست؟ نحوه به‌وجود آمدن لایه‌های مختلف زمین و سنگهای مختلف به چه صورت بوده؟
برای پاسخ به سوالات جذاب بالا، کافیست دقایقی هم صحبت یک زمین‌شناس شوید. رشته زمین شناسی به بررسی بسیاری از پرسش‌ها و وقایع جذب اطراف ما می‌پردازد.
رشته زمین‌شناسی، مطالعه زمین است، موادی که از آن ساخته شده‌است، ساختار آن مواد و فرایندهایی که بر روی آن‌ها عمل می‌کنند. این رشته شامل مطالعه ارگانیسم‌ها است که در سیاره ما ساکن هستند. بخش مهمی از زمین‌شناسی، مطالعه چگونگی تغییر مواد زمین، ساختارها، فرآیندها و ارگانیسم‌ها است که در طول زمان تغییرکرده است.
زمین شناسی همچنین با عنوان “علم زمین” نیز شناخته می‌شود ، مطالعه ساختار ، تکامل و پویایی زمین و منابع معدنی و انرژی طبیعی آن انجام می‌دهد. زمین شناسی فرآیندی را که در طول تاریخ ۴۵۰۰ میلیون نفری (تقریبی!) سال زمین ایجاد کرده و از رکورد سنگ برای پرده برداری از تاریخ استفاده می‌کند. این امر به دنیای واقعی فراتر از آزمایشگاه نگریسته است و ارتباط مستقیمی با نیازهای جامعه دارد.
زمین شناسی یک علم است که مربوط به زمین جامد، سنگها است که از آن‌ها تشکیل شده است و فرایندهایی که با گذشت زمان تغییر می‌کنند. زمین شناسی همچنین می‌تواند مطالعه ویژگیهای جامد هر سیاره زمینی یا سیارات طبیعی مانند مریخ یا ماه باشد. زمین شناسی مدرن به طور قابل توجهی با سایر علوم زمین از جمله هیدرولوژی و علوم جوی همپوشانی دارد و بنابراین به عنوان یکی از جنبه‌های اصلی علوم یکپارچه سیستم زمین و علوم سیاره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زمین شناسی ساختار زمین را در لایه‌های زیرین آن و فرایندهایی را که این ساختار را شکل داده‌اند، توصیف می‌کند. این رشته همچنین ابزاری را برای تعیین سن نسبی و مطلق سنگهای یافت شده در یک مکان معین و همچنین شرح تاریخ آن سنگها فراهم می‌کند. با ترکیب این ابزارها، زمین شناسان می‌توانند تاریخ زمین شناسی زمین را به طور کلی شرح دهند و همچنین سن زمین را نشان دهند. زمین شناسی شواهد اصلی را برای تکتونیک صفحه، تاریخ تکاملی زندگی و آب و هوای گذشته زمین ارائه می‌دهد.
زمین شناسان برای درک ساختار و تکامل زمین از روش‌های بسیار متنوعی استفاده می‌کنند، از جمله کارهای میدانی، توصیف سنگ، تکنیک‌های ژئوفیزیک، تجزیه و تحلیل شیمیایی، آزمایش‌های فیزیکی و مدل‌سازی عددی. از نظر عملی، زمین شناسی برای اکتشاف و بهره برداری از مواد معدنی و هیدروکربنی، ارزیابی منابع آب، درک خطرات طبیعی، اصلاًح مشکلات زیست محیطی و ارائه بینش در مورد تغییرات آب و هوایی گذشته مهم است. زمین شناسی یک رشته اصلی دانشگاهی است و نقش مهمی در مهندسی ژئوتکنیک دارد.
رشته زمین شناسی
علاقه‌مندان به رشته زمین شناسی باید در زمان انتخاب رشته به این نکته توجه داشته باشند که در دروس فیزیک، شیمی و ریاضی باید تسلط کافی داشته باشند و از همه مهم‌تر باید قدرت تجسم خوبی داشته باشند. دانشجویان این رشته باید روحیه‌ای فعال داشته و و علاقه‌مند به محیط‌های طبیعی مانند کوه و کویر باشند.
زمین شناسی دانش شناخت ویژگیهای تاریخی، فیزیکی و اجزای تشکیل دهنده زمین است. یک زمین‌شناس فردی است که تلاش می‌کند تا با شناخت زمین و بررسی آن، به اسرار آفرینش دست یافته و به معرفی آن می‌پردازد. همچنین زمین‌شناس تلاش می‌کند زمینه بهره‌برداری به‌صورت صحیح و بی‌خطر از آن را فراهم سازد. زمین‌شناسان با بررسی منابع موحود در منطقه خود، اطلاعات لازم را جهت برنامه‌ریزی و تسهیل تصمیم‌گیری برای سیاستمداران جمع‌آوری کرده و در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند.
وظایف یک زمین شناس
• تهیه و تفسیر نقشه‌های زمین شناسی
• همکاری با گروه‌های اکتشاف، عملیات صحرایی و کارگاهی مهندسی ژئوتکنیک
• فعالیت در وزارتخانه‌ها به صورت کارشناس از جمله: معادن و فلزات، نفت، نیرو، کشاورزی و سازمان‌ها تابعه
• کسب اطلاعات و ارائه آن‌ها جهت پیشگیری از وقوع آسیب‌ها و بلایای طبیعی
سرفصل دروس زمین شناسی و تعداد واحدها
این رشته حدود ۱۳۲ واحد دارد که ۲۰ واحد به دروس عمومی، ۱۸ واحد به دروس پایه، ۵۴ واحد به دروس اصلی، ۲۶ واحد به دروس تخصصی و ۱۴ واحد نیز به دروس اختیاری اختصاص دارد. امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری وجود دارد.
- دروس عمومی : ۲۰ واحد
- دروس پایه : ۱۸ واحد
- دروس اصلی : ۵۴ واحد
- دروس تخصصی : ۲۶ واحد
- دروس اختیاری : ۱۴ واحد
- جمع : ۱۳۲ واحد
کارشناسی ارشد زمین شناسی
- پترولوژی
- زمین شناسی اقتصادی
- آبشناسی
- رسوب شناسی و سنگهای رسوبی
- مهندسی زمین شناسی زیست محیطی چینه نگاری و دیرینه شناسی
- مهندسی زمین
- زمین شیمی
- سنجش از دور زمین شناختی
- تکتونیک
دکتری زمین شناسی
- چینه شناسی و فسیل شناسی
- زمین شناسی نفت
- رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی
- آبشناسی
- پترولوژی
- زمین شناسی شناسی و زیست شناسی محیطی
- زمین شناسی اقتصادی
- تکتونیک
دروس اصلی
- زمین شناسی فیزیکی
- زمین شناسی تاریخی
- بلور شناسی هندسی
- بلور شناسی نوری
- کانی شناسی
- رسوب شناسی
- سنگ شناسی رسوبی
- سنگ شناسی آذرین
- سنگ شناسی دگرگونی
- دیرینه شناسی
- چینه شناسی
- زمین شناسی ساختمانی
- زمین ساخت
- فنوژئولوژی
- ژئوشیمی
- ژئوفیزیک
- نقشه‌برداری
دروس تخصصی
- زمین شناسی ایران
- زمین‌شناسی اقتصادی
- زمین شناسی نفت
- آب‌های زیرزمینی
- زمین شناسی مهندسی
- پترولوژی
- زمین شناسی صحرایی
- متون علمی زمین شناسی
- آزمایشگاه‌های دروس
بازار کار و آینده شغلی
یکی از نکات مهم برای بازار کار این رشته، میزان تقاضای کم آن است هم نکته‌ی مثبت و هم منفی تلقی می‌شود. در واقع اگر فارغ التحصیلان این رشته از علم و مهارت مناسبی برخوردار باشند به راحتی به استخدام یکی از ارگان‌ها و شرکت‌ها در خواهند آمد. از فرصت‌های شغلی این رشته می‌توان به فعالیت در وزارت خانه‌های صنعت، معدن و تجارت، نفت، نیرو، راه، جهاد کشاورزی، علوم، تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش و همچنین شرکت‌ها و مؤسساتی مانند ذوب‌آهن، سازمان زمین شناسی و زلزله کشور، موسسه ژئوفیزیک، شرکت‌های مرتبط با فعالیت‌های سد سازی، آب‌یابی، حفر تونل، راهسازی، اکتشافات آب و نفت و معادن، بخش‌های مرتبط با تهیه نقشه‌های زمین شناسی و معدنی، آزمایشگاه‌های سنگ شناسی و زمین شناسی اشاره کرد.
فارغ التحصیلان رشته زمین شناسی می‌توانند در وزارت خانه‌های صنایع و معادن، جهادکشاورزی، آموزش و پروش و موسسات ذوب اهن، سازمان زمین شناسی و کارگاه‌های صحرایی و ژئوفیزیک فعالیت داشته باشند.