معرفی و انتخاب رشته مهندسی معدن
اگر تمایل به انجام کارهای سخت و دشوار دارید و به انجام دادن این امور به چشم یک فرصت نگاه می‌کنید، انتخاب رشته مهندسی معدن پیشنهاد می‌گردد. این رشته بر خلاف باور عموم که متصورند فارغ التحصیلان آن، تنها در معادن فرصت شغلی دارند، قادر هستند پس از پایان تحصیلات، در زمینه‌ی سد سازی، ساخت تونل و … نیز به فعالیت بپردازند. مهندسان معدن معادن ایمن و کارآمد برای از یافتن زغال سنگ و فلزات طراحی می‌کنند. مهندسان معدن، معادن را برای یافتن منابع به بهترین وجه ممکن بهینه می‌کنند.
آن‌ها اطمینان حاصل می‌کنند که بیشترین مقدار از منابع به چه ممکن است استخراج شود. مهندسان معدن اغلب در یک ماده معدنی خاص یا فلز مانند آهن یا ذغال سنگ تخصص دارند. برخی با زمین شناسان برای یافتن و ارزیابی ذخایر سنگ معدن جدید همکاری می‌کنند. برخی دیگر تجهیزات معدنکاری را توسعه داده و یا بهبود می‌بخشند ، یا عملیات پردازش را جدا می‌کنند و پالایش مواد معدنی را مدیریت می‌کنند. مهندسین ایمنی معدن مطمئن‌ترین شیوه‌ها را انجام می‌دهند ، معاینه‌های مربوط به معادن و تجهیزات را انجام می‌دهند ، بر کیفیت هوا نظارت می‌کنند و برای حفظ امنیت کارگران از رعایت کلیه مقررات ایمنی اطمینان می‌یابند.
مهندسی معدن در رشته مهندسی، استخراج مواد معدنی از زیر زمین است. مهندسی معدن با بسیاری از رشته‌های دیگر مانند پردازش مواد معدنی، اکتشاف، کاوش، زمین شناسی و متالورژی، مهندسی ژئوتکنیک و نقشه برداری در ارتباط است. یک مهندس معدن می‌تواند هر مرحله از عملیات استخراج، از اکتشاف و کشف منابع معدنی، از طریق امکان سنجی، طراحی معدن، تدوین برنامه‌ها، تولید و عملیات تا تعطیلی معدن را مدیریت کند.
با فرآیند استخراج مواد معدنی، مقداری زباله و مواد غیر اقتصادی تولید می‌شود که منبع اصلی آلودگی در مجاورت معادن است. فعالیت‌های معدنی به دلیل ماهیت خود باعث ایجاد اختلال در محیط طبیعی و معدنی می‌شوند. بنابراین مهندسان معدن نه تنها باید درگیر تولید و فرآوری کالاهای معدنی باشند، بلکه همچنین باید درگیر کاهش خسارات وارده به محیط زیست در حین و بعد از استخراج در نتیجه تغییر در منطقه معدن باشند. چنین صنایعی قوانین سختگیرانه‌ای را برای کنترل آلودگی و آسیب‌های وارد شده به محیط زیست طی می‌کنند و به طور دوره‌ای توسط ادارات مربوط اداره می‌شوند. از دوران ماقبل تاریخ تا به امروز، استخراج معادن نقش مهمی در وجود نژاد بشر داشته است.
از ابتدای تمدن، مردم از سنگ و سرامیک و بعداً از فلزات موجود در سطح زمین استفاده کرده‌اند. این‌ها برای تولید ابزار و سلاح‌های اولیه استفاده می‌شد. به عنوان مثال، سنگ چخماق با کیفیت بالا که در شمال فرانسه و جنوب انگلیس یافت می‌شد، برای آتش زدن و شکستن سنگ استفاده می‌شد. قدیمی‌ترین معدن شناخته شده با سابقه باستان شناسی “غار شیر” در سوازیلند است. در این سایت که تاریخ رادیوکربن آن را حدود ۴۳۰۰۰ سال قدمت نشان می‌دهد، انسان‌های پارینه سنگی استخراج ماده معدنی هماتیت کردند که حاوی آهن بود و برای تولید رنگ قرمز اوچر آسیاب می‌شد.
رشته مهندسی معدن
مهندسی معدن یک رشته مهندسی است که علم و تکنولوژی را برای استخراج مواد معدنی از زمین اعمال می‌کند. مهندسی معدن با بسیاری از رشته‌های دیگر مانند پردازش مواد معدنی، اکتشاف، حفاری، زمین‌شناسی و متالورژی، مهندسی ژئوتکنیک و نقشه‌برداری ارتباط دارد. یک مهندس معدن می‌تواند هر مرحله از عملیات استخراج معادن را از طریق اکتشاف و کشف منابع معدنی، از طریق مطالعه امکان‌سنجی، طراحی معادن، توسعه برنامه‌ها، تولید و عملیات تا معادن، مدیریت کند.
با فرایند استخراج مواد معدنی، مقادیری از مواد زائد و غیر اقتصادی تولید می‌شود که منبع اصلی آلودگی در مجاورت معادن است. فعالیت‌های معدنی توسط طبیعت آن‌ها باعث اختلال در محیط طبیعی و در اطراف آن می‌شود. بنابراین مهندسان معدن باید نه تنها با تولید و پردازش کالاهای معدنی، بلکه همچنین با کاهش آسیب به محیط زیست در طول و بعد از معدن به دلیل تغییر در منطقه معدن، مورد توجه قرار گیرند. صنایع زیر از قوانین سختگیرانه برخوردار می‌شوند کنترل آلودگی و آسیب‌های ناشی از محیط زیست را کنترل می‌کند و به طور دوره ای توسط بخش‌های مربوطه کنترل می‌شود.
عرصه‌های فعالیت
اگر بخواهیم جزئی‌تر به بررسی حوزه‌های فعالیت این رشته بپردازیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روش‌های استخراج بهینه
- ارزیابی سیستم‌های نگهداری زیر‌زمینی یا روزمینی در طول مدت بهره برداری از معدن
- اکتشاف و ارزیابی ذخایر معدنی
- استفاده از تکنیک‌های نقشه برداری زمین
- برگزیدن بهترین راه جهت انتقال مواد معدنی به کارخانه‌ها جهت انجام فرآوری
- ساخت مدل‌های کامپیوتری از معدن و مواد داخل آن
- حفر زمین و آزمایش نمونه تهیه شده سنگ و خاک
گرایش‌های کارشناسی
لازم به ذکر است که این رشته در دوره‌‌ی کارشناسی دارای گرایش‌های زیر است:
- استخراج
- اکتشاف
- فرآوری
- مکانیک سنگ
نرم افزارهای مورد نیاز
همچنین برخی از نرم افزارهای کاربردی این رشته عبارت‌اند از:
- ENVI
- Geosoft
- DataMine
- Surfer
- Res2dinv
- Voxler
فارغ‌اتحصیلان این رشته‌ی مهندسی می‌بایست علاوه بر تسلط بر دروس اصلی گذرانده شده، دانش استفاده از نرم افزارهای تخصصی مربوطه را نیز دارا باشند تا بتوانند موقعیت شغلی مناسب را برای خود برگزینند.