دکتر بهروز ابطحی معاون پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی از بخشنامه جدید وزارت علوم درباره تقسیم‌بندی رساله‌ها دانشجویی خبر داد. وی عنوان کرد در این بخشنامه رساله‌ها به سطح بدیع، کاربردی، نظری وتوسعه‌ای و تقاضامحور تقسیم‌بندی شده است. همچنین به هر یک ضرایبی تشویقی تخصیص شده است.
درخواست از دانشگاه‌ها جهت ارائه پیشنهاد
وی ادامه داد: در این بخشنامه از دانشگاه‌ها درخواست شده پیشنهادهای خود را در رابطه با بخشنامه مذکور ارائه کنند تا بعد از جمع‌بندی نهایی وزارت علوم، به دانشگاه‌ها ابلاغ شود.
معاون پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی افزود: معاونت پژوهشی دانشگاه نیز قصد دارد پیشنهادات خود را بیشتر در خصوص حمایت از دانشجویانی ارائه کند که در رساله‌های خود به موضوعات، بدیع، کاربردی، نظری و توسعه‌ای و تقاضامحوربودن رساله توجه می‌کنند.
نظر رئیس دانشگاه بهشتی درباره تقسیم‌بندی رساله
به گزارش مهر، سید حسن صدوق، رئیس دانشگاه شهید بهشتی نیز اخیراً در شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی عنوان کرد: نباید رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها در اتاق اساتید و کتابخانه‌ها خاک بخورند، بلکه باید در توسعه کشور نقش آفرینی داشته باشند.
وی تاکید کرد: اگر نخواهیم با راهبرد دقیق حرکت کنیم سطح توسعه تنزل خواهد یافت. هدایت پایان‌نامه‌ها و آموزش دانشجویان بر عهده استادان است. این پایان‌نامه‌ها باید چارچوب داشته باشند و حتی‌الامکان به رفع یکی از مسائل اساسی کشور اشاره کنند همچون مسائل زیست محیطی، کشاورزی، صنعتی، خدمات و غیره که بخش‌های عمده اقتصاد کشور هستند.
رئیس دانشگاه در ادامه به مسأله قراردادهای پژوهشی و شفاف بودن آنها اشاره کرد و افزود: در حوزه قراردادهای پژوهشی باید مشخص شود دانشگاه و گروه چگونه از این قراردادها منتفع می‌شوند. باید به صحیح مصرف کردن منابع مالی توجه کنیم. هر کدام از ما باید خود را بازیگر ملی در جامعه برای حل مشکلات و مسائل آن بدانیم.
در دنیای پژوهش‌های علمی، تقسیم‌بندی رساله‌ها بر اساس سطح و هدف تحقیق از اهمیت بالایی برخوردار است. این تقسیم‌بندی به محققان کمک می‌کند تا مسیر پژوهشی خود را بهتر تعیین کنند و تأثیر تحقیق خود را افزایش دهند. در این مقاله، به بررسی انواع رساله‌ها شامل سطح بدیع (نوآورانه)، کاربردی، نظری، توسعه‌ای و تقاضامحور می‌پردازیم و ویژگی‌های هر یک را شرح می‌دهیم.
۱. رساله‌های سطح بدیع (نوآورانه)
رساله‌های بدیع یا نوآورانه به تحقیقاتی اشاره دارند که به دنبال کشف ایده‌ها، نظریه‌ها یا روش‌های کاملاً جدید هستند. این نوع پژوهش‌ها معمولاً در حوزه‌های بنیادین علوم انجام می‌شوند و هدف اصلی آنها تولید دانش جدید است.
ویژگی‌های رساله‌های بدیع:
-
ارائه نظریه‌های جدید
-
کشف پدیده‌های ناشناخته
-
روش‌شناسی نوین در تحقیق
-
تأثیر بلندمدت بر پیشرفت علمی
۲. رساله‌های کاربردی
رساله‌های کاربردی بر حل مشکلات عملی و بهبود فرآیندهای موجود تمرکز دارند. این تحقیقات معمولاً در پاسخ به نیازهای صنعت، جامعه یا سازمان‌ها انجام می‌شوند و نتایج آنها مستقیماً قابل اجرا است.
ویژگی‌های رساله‌های کاربردی:
-
حل مسائل واقعی
-
ارائه راهکارهای عملی
-
همکاری با صنعت یا نهادهای اجرایی
-
نتایج ملموس و قابل اندازه‌گیری
۳. رساله‌های نظری
رساله‌های نظری به بررسی و تحلیل مفاهیم، مدل‌ها و چارچوب‌های موجود می‌پردازند. این نوع پژوهش‌ها به جای ارائه راهکارهای عملی، به توسعه دانش نظری کمک می‌کنند.
ویژگی‌های رساله‌های نظری:
-
تحلیل عمیق نظریه‌های موجود
-
مقایسه دیدگاه‌های مختلف
-
توسعه چارچوب‌های مفهومی
-
کاربرد در تحقیقات آتی
۴. رساله‌های توسعه‌ای
رساله‌های توسعه‌ای بر بهبود و ارتقای محصولات، خدمات یا فرآیندهای فعلی تمرکز دارند. این تحقیقات معمولاً در حوزه‌های فنی و مهندسی انجام می‌شوند و هدف آنها بهینه‌سازی است.
ویژگی‌های رساله‌های توسعه‌ای:
-
ارتقای فناوری‌های موجود
-
طراحی نمونه‌های بهبودیافته
-
آزمایش و اعتبارسنجی ایده‌های جدید
-
کاربرد در صنعت و تولید
۵. رساله‌های تقاضامحور
رساله‌های تقاضامحور مستقیماً در پاسخ به نیازهای خاص یک سازمان، صنعت یا جامعه انجام می‌شوند. این نوع پژوهش‌ها معمولاً با همکاری شرکای خارج از دانشگاه اجرا می‌شوند.
ویژگی‌های رساله‌های تقاضامحور:
-
سفارش‌محور و نیاز-Driven
-
همکاری با بخش‌های دولتی یا خصوصی
-
نتایج سریع‌التأثیر
-
حل چالش‌های مشخص
نتیجه‌گیری
شناخت انواع رساله‌ها از نظر سطح و هدف تحقیق، به پژوهشگران کمک می‌کند تا پروژه خود را به‌درستی طراحی کنند. انتخاب بین رساله‌های بدیع، کاربردی، نظری، توسعه‌ای و تقاضامحور بستگی به اهداف پژوهش، نیازهای جامعه و حوزه تخصصی دارد. با درک این تقسیم‌بندی، می‌توان تحقیقاتی اثرگذار و متناسب با نیازهای علمی و عملی انجام داد.
اگر به دنبال انتخاب موضوع رساله یا طراحی پژوهش هستید، مشاوره با اساتید مجرب و بررسی نمونه‌های موفق می‌تواند راهگشا باشد.
کلمات کلیدی: تقسیم‌بندی رساله‌ها، رساله بدیع، رساله کاربردی، رساله نظری، رساله توسعه‌ای، رساله تقاضامحور، انواع پژوهش، سطح تحقیق، انتخاب موضوع رساله، روش تحقیق.