با افزایش شهرنشینی، نیاز به طراحی بهینه‌ی فضای شهری افزایش یافته است. به‌طور کلی این طراحی به منظور سازماندهی شهر صورت می‌گیرد که موجب توسعه شهر می‌گردد. انتخاب رشته مهندسی شهرسازی به افرادی توصیه می‌گردد که ضمن داشتن زمینه‌های مهندسی، از ذوق هنری نیز برخوردار باشند.
رشته مهندسی شهرسازی
مهندسی شهرسازی مربوط به زیرساخت‌های شهری است. این موضوع شامل تعیین، طراحی، ساخت و نگهداری خیابان‌ها، پیاده روها، شبکه‌های آبرسانی، فاضلاب، روشنایی خیابانی، مدیریت و دفع زباله‌های جامد شهری، انبارهای انبار برای مصارف مختلف فله ای مورد استفاده برای تعمیر و نگهداری و کارهای عمومی (نمک، شن و غیره)، پارک‌های عمومی و زیرساخت‌های دوچرخه سواری است.
مهندسی شهری مدرن ریشه خود را در انگلستان قرن نوزدهم و پس از انقلاب صنعتی و رشد شهرهای بزرگ صنعتی پیدا کرده است.با شروع بیماری‌های همه گیری ناشی از آب مانند وبا و تاول و تهدید برای جمعیت‌های شهری منجر به توسعه دانشی به نام “علم بهداشتی” شد که بعدها به “مهندسی شهرداری” تبدیل شد.
در مورد شبکه‌های برق زیرزمینی، ممکن است شامل بخش شبکه‌های توزیع محلی خدمات برق و مخابرات باشد. همچنین می‌تواند بهینه سازی شبکه‌های جمع آوری زباله و خدمات اتوبوس را شامل شود. برخی از این رشته‌ها با سایر تخصص‌های مهندسی عمران همپوشانی دارند، با این حال، مدیریت شهری بر هماهنگی این شبکه‌ها و خدمات زیرساخت متمرکز است، زیرا اغلب آنها به‌طور همزمان (برای یک خیابان یا پروژه توسعه) ساخته می‌شوند و توسط مدیریت مشابه شهرداری اداره می‌شوند.
معرفی مهندسی شهرسازی
مهندسی شهرسازی، به‌‌عنوان برنامه‌ریزی منطقه‌ای، برنامه‌ریزی برون شهری، برنامه‌ریزی شهر یا برنامه‌ریزی روستایی شناخته می‌شود، یک فرایند فنی و سیاسی است که بر توسعه و طراحی کاربری زمین و محیط ساخته شده از جمله هوا، آب و زیرساخت‌های متمرکز تمرکز دارد. به داخل و خارج از مناطق شهری، مانند حمل و نقل، ارتباطات و شبکه‌های توزیع و دسترسی آنها.
به‌طور سنتی، برنامه‌ریزی شهری از یک روال بالا به پایین در برنامه‌ریزی اصلی برای طراحی فیزیکی سکونتگاه‌های انسانی پیروی می‌کرد. نگرانی اصلی رفاه عمومی بود، که شامل ملاحظاتی در مورد کارایی، بهداشت، حفاظت و استفاده از محیط زیست، و همچنین تأثیرات طرح‌های جامع بر فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی بود.
با گذشت زمان، برنامه‌ریزی شهری تمرکز خود را بر روی خطوط اصلی اجتماعی و زیست محیطی اتخاذ کرده است که بر برنامه‌ریزی به‌‌عنوان ابزاری برای بهبود سلامت و رفاه مردم با حفظ استانداردهای پایداری متمرکز است. در اواخر قرن بیستم که اثرات مخرب اقتصادی و زیست محیطی مدل‌های قبلی برنامه‌ریزی آشکار شد، توسعه پایدار به‌‌عنوان یکی از اهداف اصلی همه برنامه‌ریزی‌ها اضافه شد. به همین ترتیب، در اوایل قرن بیست و یکم، نوشته‌های جین جیکوب درباره دیدگاه‌های حقوقی و سیاسی برای تأکید بر منافع ساکنان، مشاغل و جوامع به‌طور مدام بر برنامه ریزان شهری تأثیر گذاشت تا در هنگام برنامه‌ریزی، تجربیات و نیازهای ساکنان را در نظر بگیرند.
چگونگی زندگی
مهندسی شهرسازی به سوالاتی درباره چگونگی زندگی، کار و بازی مردم در یک منطقه معین پاسخ می‌دهد و بنابراین، توسعه منظم را در مناطق شهری، حومه و روستایی هدایت می‌کند. گرچه عمدتاً به برنامه‌ریزی سکونتگاه‌ها و جوامع توجه دارند، اما برنامه ریزان شهری مسئولیت برنامه‌ریزی برای حمل و نقل کارآمد کالا، منابع، مردم و زباله‌ها را نیز دارند. توزیع مایحتاج اساسی مانند آب و برق؛ احساس وجود و فرصت برای افراد از هر نوع، فرهنگ و نیاز. رشد اقتصادی یا توسعه تجارت بهبود سلامت و حفاظت از مناطق دارای اهمیت زیست محیطی طبیعی که به‌طور فعال در کاهش انتشار CO2 و همچنین محافظت از سازه‌های میراثی و محیط‌های ساخته شده نقش دارد. برنامه‌ریزی شهری یک زمینه پویاست زیرا سولات مربوط به نحوه زندگی، کار و بازی مردم با گذشت زمان تغییر می‌کند. این تغییرات به‌طور مداوم در روش‌های برنامه‌ریزی، کدهای منطقه‌ای و سیاست‌ها منعکس می‌شود و آن را به یک زمینه کاملاً فنی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی تبدیل می‌کند.
دروس اصلی
به‌طور کلی در رشته‌ی مهندسی شهرسازی، مواردی همچون برنامه‌ریزی شهری، منطقه‌ای، حمل و نقل، محیط زیست، شبکه زیر ساختی و طراحی شهری آموزش داده می‌شود و دانشجویان با فراگیری دروس مربوطه قادرند از عهده‌ی این وظایف برآیند.
نرم‌افزارهای کاربردی در مهندسی شهرسازی
مهندسی شهرسازی، رشته‌ای پویا و چندوجهی است که به برنامه‌ریزی، طراحی، توسعه و مدیریت فضاهای شهری می‌پردازد. مهندسین شهرسازی برای انجام وظایف خود از نرم‌افزارهای مختلفی استفاده می‌کنند که به آنها در مدل‌سازی، تحلیل، طراحی و ارائه طرح‌های مختلف شهری کمک می‌کند.
در ادامه به معرفی برخی از پرکاربردترین نرم‌افزارها در مهندسی شهرسازی می‌پردازیم:
1. اتوکد (AutoCAD)
کاربرد: اتوکد به عنوان نرم‌افزاری پایه برای طراحی و ترسیم در مهندسی شهرسازی شناخته می‌شود.
قابلیت‌ها: امکان ترسیم دو بعدی و سه بعدی، ویرایش و اصلاح نقشه‌ها، افزودن جزئیات و علائم، و اندازه‌گیری ابعاد.
مزایا: رابط کاربری ساده، تنوع ابزارها و دستورات، سازگاری با سایر نرم‌افزارها، و امکان تهیه خروجی‌های مختلف.
2. آرک‌جی‌اس (ArcGIS)
کاربرد: آرک‌جی‌اس یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است که برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، تحلیل و نمایش داده‌های مکانی به کار می‌رود.
قابلیت‌ها: ایجاد نقشه‌های پایه و موضوعی، تجزیه و تحلیل فضایی، مدل‌سازی سه‌بعدی، شبیه‌سازی و پیش‌بینی، و تهیه گزارش و نمودار.
مزایا: ابزارهای قدرتمند برای تحلیل فضایی، امکان اتصال به داده‌های مختلف، قابلیت اشتراک‌گذاری اطلاعات، و پشتیبانی از زبان فارسی است.
3. سیتی‌میکر (CityMaker)
کاربرد: سیتی‌میکر ابزاری برای مدل‌سازی سه‌بعدی و شبیه‌سازی فضاهای شهری است.
قابلیت‌ها: ایجاد مدل‌های سه‌بعدی دقیق از ساختمان‌ها، خیابان‌ها، و سایر اجزای شهری، شبیه‌سازی ترافیک و جابجایی افراد، تحلیل دید و منظر، و ارزیابی طرح‌های مختلف.
مزایا: رابط کاربری بصری و کاربرپسند، امکان ایجاد مدل‌های واقع‌گرایانه، قابلیت شبیه‌سازی سناریوهای مختلف، و ابزارهای قدرتمند برای تحلیل و ارزیابی.
4. اسکچ‌آپ (SketchUp)
کاربرد: اسکچ‌آپ ابزاری برای مدل‌سازی سه‌بعدی سریع و آسان است.
قابلیت‌ها: ایجاد مدل‌های سه‌بعدی ساده ودشوار از ساختمان‌ها، سازه‌ها، و اشیاء، طراحی داخلی و خارجی، و ارائه طرح‌ها به صورت تصویری و متحرک است
مزایا: رابط کاربری ساده و قابل یادگیری آسان، امکان مدل‌سازی سریع، قابلیت اشتراک‌گذاری مدل‌ها به صورت آنلاین، و نسخه رایگان برای استفاده‌های اولیه.
5. ایتیبس (ETABS)
کاربرد: ایتیبس نرم‌افزاری برای تحلیل و طراحی سازه‌های فولادی و بتنی است.
قابلیت‌ها: مدل‌سازی سه‌بعدی سازه‌ها، تحلیل بارگذاری و تنش، بررسی پایداری، طراحی تیرها، ستون‌ها، و اتصالات، و تهیه گزارش و نقشه‌های فنی.
مزایا: ابزارهای قدرتمند برای تحلیل سازه، دقت بالا در محاسبات، امکان طراحی بهینه، و رابط کاربری نسبتاً ساده.
6. سیف (SAFE)
کاربرد: سیف نرم‌افزاری برای تحلیل و طراحی فونداسیون‌ها و سازه‌های زیرزمینی است.
قابلیت‌ها: مدل‌سازی سه‌بعدی خاک و سازه، تحلیل بارگذاری و تنش در خاک، بررسی پایداری فونداسیون‌ها، طراحی شمع‌ها، دیوارهای ح堀، و دال‌های بتنی، و تهیه گزارش و نقشه‌های فنی.
مزایا: ابزارهای تخصصی برای تحلیل فونداسیون، دقت بالا در محاسبات، امکان طراحی بهینه، و رابط کاربری نسبتاً ساده.
7. رویت (Revit)
کاربرد: ریت نرم‌افزاری برای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) است که به کاربر امکان می‌دهد تا مدل‌های سه‌بعدی دقیق و هماهنگ از ساختمان‌ها را ایجاد کند.
قابلیت‌ها: مدل‌سازی اجزای مختلف ساختمان مانند دیوارها،
مزایا: ابزارهای تخصصی برای مدل‌های رویت با دقت بالا و به طور هماهنگ با یکدیگر ایجاد می‌شوند که احتمال خطا و ناهماهنگی را در پروژه‌های ساختمانی به طور چشمگیری کاهش می‌دهد..
آینده شغلی
فارغ‌التحصیلان می‌توانند در حوزه‌های زیر به فعالیت بپردازند:
- ارائه‌ی طرح‌های شهری و منطقه‌ای
- مهندس مشاور
- فعالیت در شهرداری و استانداری
- نظارت بر ساختمان‌ها
- ارائه‌ی برنامه برای طراحی شهرهای جدید
