رشته مامایی از زیر مجموعه‌های علوم پزشکی است که در زمینه‌های مختلفی از جمله مشاوره، آموزش، مراقبت، حمایت، درمانگری و نیز تحقیقات نقش بسزایی دارد. درواقع این رشته به تعلیم و تربیت افراد متعهد در زمینه آموزش و خدمات مامایی که با مهارتهای لازم به ارائه خدمات بهداشتی-مامایی جهت تأمین سلامت مادران و کودکان مشغول هستند، می‌پردازد. مامایی امروزه در میان داوطلبان انتخاب رشته تجربی طرفدار فراوانی دارد.
نقشی که ماماها در آماده کردن زنان برای زایمان می‌کنند، باعث می‌شود که آن‌ها در تمام مراحل بارداری، زایمان و دوره اولیه پس از زایمان حضور اساسی داشته باشند. شما متخصص زایمان خواهید بود و بنابراین مسئولیت‌های شما متنوع است. به‌‌عنوان یک مامای واجد شرایط، شما مراقبت‌های کامل قبل از تولد را انجام می‌دهید، مراقبت از زنان دارای بارداری پرخطر را شناسایی، ارجاع داده و هماهنگ می‌کنید و از آن‌ها در حین زایمان پشتیبانی می‌کنید و به مادران جدید آموزش می‌دهید که چگونه از نوزاد خود تغذیه و مراقبت کنند. شما در زمینه‌های مختلفی با زنان کار خواهید کرد، بنابراین برای برقراری ارتباط و پشتیبانی از افراد مختلف در موقعیت‌های مختلف باید با اعتماد به نفس کافی همراه باشید.
مامایی حرفه‌ای در زمینه بهداشت و سلامت است که با بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان در ارتباط است و با سلامت جنسی و تولید مثل زنان در طول زندگی خود، سروکار دارد. در بسیاری از کشورها، مامایی یک حرفه پزشکی است (ویژه تحصیلات تخصصی مستقل و مستقیم آن؛ نباید آن را با تخصص پزشکی اشتباه گرفت، که بستگی به آموزش عمومی قبلی دارد) ) یک متخصص مامایی به‌‌عنوان ماما شناخته می‌شود.
معرفی رشته
یکی از اشتباهات عوام این است که فکر می‌کنند آنچه امروز به نام رشته مامایی معروف است، ادامه‌ی همان مامایی سنتی است. اما باید توجه کرد که مامایی دانشی است که بر مشاهده، آموزش، پیشگیری، تحقیق، تشخیص و درمان استوار شده است. فعالیت متخصصان این رشته از قبل از حاملگی شروع شده و تا پس از زایمان و ۶ سالگی کودک ادامه پیدا می‌کند. ماما یا Midwife شخصی است که این رشته آموزشی را گذرانده و توانایی نظارت و مراقبت زن در دوره حاملگی، زایمان و بعد از زایمان و حتی مراقبت از نوزاد را دارد.
مشخصات دوره رشته
مدت زمان مقطع کاردانی این رشته ۲ سال و در دوره کارشناسی ۴ سال است تعداد واحدهای درسی که دانشجو در مقطع کارشناسی می‌گذراند حدود ۱۳۵ واحد است که ۲۰ واحد به دروس عمومی، ۲۰ واحد دروس پایه، ۱۷ واحد دروس اصلی، ۶۲ واحد دروس تخصصی و ۱۶ واحد به کارآموزی اختصاص می‌یابد. کارشناسی ارشد مامایی نیز حدود ۳۲ واحد است که ۱۶ واحد به دروس اختصاصی اجباری و ۱۰ واحد به دروس اختصاصی اختیاری و پایان‌نامه اختصاص یافته است. شایان ذکر است در مقطع ارشد دارای دو گرایش بهداشت مادر و کودک و همچنین گرایش آموزش مامایی است. خوشبختانه علاقه‌مندان به این رشته در ایران می‌توانند تا مقطع دکتری به ادامه تحصیل در این رشته بپردازند. تخصص دکتری این رشته تخصص در بهداشت باروری است.
ویژگی‌های شخصیتی ماما
- عشق و علاقه بالا به شغل
- روابط عمومی بالا
- اعتماد به نفس بالا
- صبر و حوصله بالا
- تصمیم‌گیری سریع و درست در شرایط بحرانی
- مهارتهای کار تیمی قوی
- آرامش در شرایط پراسترس
- استقامت فیزیکی و ذهنی
- توان استفاده از دستگاه‌های پزشکی مربوط به شغل
وظایف ماما
- توصیه به زنان باردار برای موضوعاتی چون تغذیه سالم
- توضیح در مواردی مانند به دنیا آوردن بچه در بیمارستان ، تولد طبیعی یا انواع تسکین درد
- برگزاری کلاس‌های آموزشی درمورد بارداری و پدر و مادر شدن
- بررسی سلامت مادر و کودک در طول بارداری
- کنترل کودک در طول مراحل زایمان
- تسکین درد و توصیه‌هایی در مورد روش‌های مدیریت درد
- انجام عمل زایمان (طبیعی)
- تماس با دکتر متخصص در هنگام روبرو شدن با هر مشکل
- اهنمایی و مشاوره بهداشتی زنان و دختران
- راهنمایی زنان در امر تنظیم خانواده
دروس پایه
- سلول شناسی و بافت شناسی
- ایمنی‌شناسی
- بیوشیمی
- میکروب‌شناسی نظری
- تشریح
- انگل‌شناسی
- قارچ شناسی
- میکروب‌شناسی عملی
- فیزیولوژی
دروس تخصصی
- آسیب‌شناسی عمومی
- آسیب‌شناسی اختصاصی
- نوزادان
- اصول خدمات بهداشت جامعه
- کارآموزی نوزادان
- داروشناسی عمومی
- بیماری‌های کودکان
- کارآموزی بیماری‌های کودکان
- اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان
- نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
- کارآموزی اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان
- کارآموزی نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
- آمار حیاتی
- فیزیوپاتولوژی و بیماری‌های داخلی
- روان شناسی عمومی، روانشناسی زن و خانواده
- اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری‌ها
- زبان انگلیسی تخصصی
- فیزیوپاتولوژی و بیماری‌های جراحی
- اصول تغذیه مادر و کودک
- کارآموزی بیماری‌های داخلی و جراحی
- تاریخ، اخلاق، قوانین و حقوق در مامایی
- ارتباطات، آموزش، بهداشت و مشاوره در بهداشت مادر و کودک و باروری
- حقوق و پزشکی قانونی در مامایی
- بهداشت مادر و کودک و باروری
- کارآموزی و پزشکی قانونی در مامایی
- مدیریت و ارتقاء کیفیت در بهداشت مادر و کودک
- جنین‌شناسی
- کارآموزی بهداشت باروری،مادر و کودک و تنظیم خانواده
- ژنتیک
- اصول روانپزشکی در مامایی
- بارداری و زایمان
- بارداری طبیعی
- اختلالات عملکرد جنسی
- کارآموزی بارداری طبیعی
- رادیولوژی، سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان
- زایمان طبیعی، ایمن و فیزیولوژیک و روش‌های کاهش درد زایمان
- اصول مدیریت و کاربرد آن در مامایی
- کارآموزی زایمان طبیعی
- بیماری‌های زنان و ناباروری
- بارداری و زایمان غیر طبیعی
- کارآموزی بیماری‌های زنان
- کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی
- بیماری‌های داخلی و جراحی در بارداری و زایمان
دانشگاه‌های مورد پذیرش مامایی
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
- دانشگاه علوم پزشکی ایلام
- دانشگاه علوم پزشکی ایران
- دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
- دانشگاه علوم پزشکی بم
- دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
- دانشگاه علوم پزشکی جیرفت
- دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
- دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
- دانشگاه علوم پزشکی بجنورد
- دانشگاه علوم پزشکی بابل
- دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی زابل
- ·دانشکده علوم پزشکی شوشتر
- دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
- دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
- دانشگاه علوم پزشکی زنجان
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز
- دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
- دانشگاه علوم پزشکی همدان
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
- دانشگاه علوم پزشکی مازندران
- دانشگاه علوم پزشکی قم
- دانشکده علوم پزشکی ایرانشهر
- دانشکده علوم پزشکی کردستان
- دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
- دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
- دانشگاه علوم پزشکی اراک
- دانشگاه علوم پزشکی قزوین
- دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
- دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس
- دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه
- دانشگاه علوم پزشکی کاشان
- دانشگاه علوم پزشکی گلستان
- دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
- دانشگاه علوم پزشکی کرمان
- دانشگاه علوم پزشکی لرستان
- دانشگاه علوم پزشکی گیلان
- دانشکده علوم پزشکی گناباد
- دانشگاه علوم پزشکی یزد
- دانشگاه علوم پزشکی یاسوج
آینده شغلی و درآمد
از جمله فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلانی که نسبت به انتخاب رشته مامایی اقدام می‌کنند می‌توان به فعالیت در مراکز بهداشتی و طرح پزشک خانواده، بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها، مدارس، کارشناس بهداشت خانواده اشاره کرد. همچنین کارشناسان مامایی می‌توانند به‌‌عنوان سرپرست و مدیر بخش‌های درمانی و سوپروایزر آموزشی در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی- درمانی مشغول شوند که بیشتر شاغلین آن دارای مدرک کارشناسی ارشد مامایی هستند. میزان درآمد یک ماما نیز کاملاً به مرکزی که مشغول به کار است بستگی دارد و به همین دلیل میزان درآمد ماماها متفاوت است.
رتبه‌های قبولی رشته مامایی در سال ۱۳۹۷
| رتبه کشوری | رتبه منطقه | منطقه | دانشگاه | دوره |
|---|---|---|---|---|
| 8446 | 4087 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 8740 | 2660 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 9162 | 4429 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي کردستان -سنندج | روزانه |
| 9523 | 2889 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | ظرفيت مازاد |
| 9681 | 2932 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 9772 | 4710 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 9981 | 4810 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 10167 | 2202 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 10326 | 4960 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي قم | روزانه |
| 11066 | 2428 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 11337 | 5448 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي بابل | روزانه |
| 12168 | 5840 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 12935 | 6200 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 13308 | 6362 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 13881 | 6608 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي | روزانه |
| 14084 | 3212 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي يزد | روزانه |
| 14248 | 6776 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 14555 | 6915 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 14569 | 4291 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 14582 | 6928 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
| 14645 | 6958 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 14760 | 7005 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 15236 | 3543 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 15433 | 3604 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 16116 | 7626 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 16158 | 4710 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 16158 | 7645 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 16687 | 3941 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي زنجان | روزانه |
| 16773 | 3965 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 17865 | 4258 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تهران | روزانه |
| 18375 | 5333 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | ظرفيت مازاد |
| 18494 | 8691 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 19051 | 8937 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي سبزوار | روزانه |
| 19097 | 8956 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 19173 | 4622 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي يزد | ظرفيت مازاد |
| 20008 | 9383 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 20089 | 9418 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي قزوين | ظرفيت مازاد |
| 20169 | 9466 | منطقه 2 | دانشکده علوم پزشکي شوشتر | روزانه |
| 20793 | 5080 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي کرمان | روزانه |
| 20836 | 5091 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | پرديس خودگردان |
| 21037 | 6056 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شيراز | روزانه |
| 21249 | 5191 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 21315 | 5206 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي يزد | روزانه |
| 21565 | 5279 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي کرمانشاه | محروم-بومي مناطق زلزله زده استان کرمانشاه |
| 21691 | 6234 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | پرديس خودگردان |
| 21691 | 6234 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي شاهرود | روزانه-نيمسال اول |
| 21747 | 10174 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي کرمان | روزانه |
| 21775 | 6260 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي بوشهر | روزانه |
| 22230 | 10382 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي کرمانشاه | روزانه |
| 22293 | 10412 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي کرمان | روزانه |
| 22361 | 10445 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اراک | روزانه |
| 22475 | 10489 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مشهد | روزانه |
| 22752 | 10605 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي قزوين | روزانه |
| 22971 | 10696 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايران | روزانه |
| 23016 | 6606 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي کرمان | روزانه |
| 23447 | 10907 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 23661 | 5884 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي قزوين | روزانه |
| 23743 | 5909 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي ايلام | روزانه |
| 23943 | 6854 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تربت حيدريه | روزانه |
| 24117 | 6902 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | پرديس خودگردان |
| 24236 | 11252 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مازندران -ساري | روزانه |
| 24488 | 11366 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي کاشان | روزانه |
| 24488 | 6124 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي بيرجند | روزانه |
| 24818 | 7079 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 24908 | 11572 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي يزد | روزانه |
| 24908 | 6238 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي گلستان -گرگان | روزانه |
| 25158 | 11687 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شهرکرد | روزانه |
| 25359 | 6356 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي سبزوار | روزانه |
| 25415 | 11810 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي بابل | روزانه |
| 25440 | 11820 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 25468 | 6392 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي کرمان | روزانه |
| 25572 | 6432 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي کرمانشاه | روزانه |
| 25688 | 11917 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي مازندران -ساري | روزانه |
| 25717 | 7309 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي گلستان -گرگان | روزانه |
| 25898 | 12016 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي کرمانشاه | روزانه |
| 26138 | 7414 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 26286 | 7456 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي کرمان | روزانه |
| 26315 | 12202 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي بابل | روزانه |
| 26461 | 12269 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي ايلام | روزانه |
| 26520 | 6710 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 26552 | 6720 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي بابل | روزانه |
| 26552 | 7524 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي مازندران -ساري | روزانه |
| 26552 | 6720 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي اروميه | روزانه |
| 26605 | 6742 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي کردستان -سنندج | روزانه |
| 26718 | 7566 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 26773 | 7583 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي بابل | روزانه |
| 26820 | 7595 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي قزوين | روزانه |
| 26875 | 6817 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي تربت حيدريه | روزانه |
| 26994 | 6862 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي بيرجند | روزانه |
| 27054 | 12521 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي اصفهان | روزانه |
| 27088 | 12540 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي شاهرود | روزانه-نيمسال اول |
| 27320 | 7711 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي تبريز | روزانه |
| 27628 | 7052 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي گلستان -گرگان | روزانه |
| 27675 | 12806 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي يزد | روزانه |
| 27675 | 7802 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي کردستان -سنندج | ظرفيت مازاد |
| 27704 | 7075 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي ياسوج | روزانه |
| 27883 | 7848 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي بوشهر | روزانه |
| 27883 | 12899 | منطقه 2 | دانشگاه علوم پزشکي گيلان -رشت | روزانه |
| 28036 | 7187 | منطقه 3 | دانشگاه علوم پزشکي بابل | روزانه |
| 28097 | 7903 | منطقه 1 | دانشگاه علوم پزشکي ياسوج | روزانه |
